The Centre for Internet and Society
https://cis-india.org
These are the search results for the query, showing results 101 to 115.
-
ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର
https://cis-india.org/a2k/blogs/sambada-rabibara-subhashish-panigrahi-december-6-2015-odia-wikisource
<b>Odia newspaper Sambad carried this featured column of mine yesterday in their Sunday supplement "Sambada Rabibara" on December 6, 2015. </b>
<p> </p>
<p style="text-align: justify;">It sheds light on how important it is to digitize published work and make them available in open standard. Odia Wikisource, a sister project of Odia Wikipedia and a free and open online library, is growing up with more and more Odia books every day. With a vast majority of the native language speakers seeking knowledge online, useful content like available online is going to pay a very crucial role. Be it popular literature or popular science writings, Odia Wikisource is growing up with books of various genre and helping preserve old published works.</p>
<hr />
<p style="text-align: justify;">ଭାଷାଟିଏ ବଢ଼ିଲେ ବଢ଼ନ୍ତି ବ୍ୟବହାରୀ । ବଢ଼େ ସେ ଭାଷାର ଅଭିଲେଖ । ଆଉ ଆମ ଭାଷାଟି କେଇ ଶହ-ହଜାର ବର୍ଷ ଭିତରେ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ମେଲି ଯେ କେଡ଼େ ବିଶାଳ ହୋଇଛି ତାହା ଆମେ ଜାଣୁ । ଭାଷା ନଈଟି ବହୁ ଜାଗା ଦେଇ ବହୁ ବହୁ ଅନେକ ବହି ମଧ୍ୟ ଉତୁରିଉଠିଛି । ସେ ବହିମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଜଣାଶୁଣା ଲେଖକଙ୍କ ବହିଗୁଡ଼ିକ ଭଲ ଭାବେ ସଂରକ୍ଷିତ ହୋଇ ପୁନମୁଦ୍ରଣ ହେବା ସହିତ ପିଢ଼ି ପିଢ଼ି ଧରି ପଢ଼ାହେଉଛି। ହେଲେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବଣମଲ୍ଲୀ ସମ ଉପାଦେୟ ବହି ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ଅଭାବରୁ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆସିପାରିନାହିଁ। ତା’ଛଡ଼ା ଅନେକ ବହି ପ୍ରକାଶକ ଓ ଲେଖକଙ୍କ ସମ୍ବଳ ଅଭାବ ହେତୁ, ପାଠକଙ୍କ ଅନାଗ୍ରହ ଯୋଗୁ ସାରା ଓଡ଼ିଶା ବା ଓଡ଼ିଶା ବାହାରକୁ ଯାଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏମିତି ଅବସ୍ଥାରେ ଆମ ଭବିଷ୍ୟତ ସବୁଯାକ ବହି ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ କିଛି ପାଇବେ ତ?</p>
<p style="text-align: justify;" dir="ltr">ଆଗରୁ ଆମର କୋଠକାଠିଆ ସମାଜ ଥିଲା। ଏକାଠି ବହୁଲୋକ ବସି ଆଳାପ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ। ବହି ପଢ଼ାଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନ୍ୟାୟ ବିଚାର ଯାଏ ସବୁ ହେଉଥିଲା ସେଇଠି । ଆମ ବଡ଼ବଡ଼ୁଆମାନେ ସବୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସେଇଠି ନେଉଥିଲେ । ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଛବି ଖୋଜିଲେ ଏବେ ବି ଗଛ ତଳେ ଚଉକି ଉପରେ ଏକାଠି ହୋଇ ଲୋକେ ବିଚାର କରୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏକଦା ଭାଗବତ ଟୁଙ୍ଗିରେ ଭାଗବତ ପଢ଼ାହେବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସେ ଥିଲା କେଇଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ପାଠାଗାର ଆଉ ବେଳ ପାଇଁ ଚଳଣି ଆଉ ନ୍ୟାୟଘରା ପରେ ବହିର ଆଲୋଚନାଠାରୁ ସଂଗ୍ରହ ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ଲୋଡ଼ା ପଡ଼ିବାରୁ ପାଠାଗାର ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ତେବେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋକେ ବହି ପଢ଼ାଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯିବାରୁ ପାଠାଗାର ବଣମଲ୍ଲୀ ସମାନ ହୋଇପଡ଼ିଲାଣି । ଆଜିର ପିଢ଼ି ଯେବେ ପୂରାପୂରି ଡିଜିଟାଲ୍ ମୁହାଁ ହୋଇସାରିଲେଣି, ଆମକୁ ବିଚାରିବାକୁ ହେବ ଏ ରାଶି ରାଶି ପୋଥି କାହା ପାଇଁ । ସମାଜଟିଏ ତା’ର ଆଗାମୀ ଭବିଷ୍ୟତର ଆଖିରେ ସପନ ଦେଖେ । ତେଣୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ପିଢ଼ିର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଅଣଦେଖା କରି କେବଳ ବହି ଛାପିଲେ ପାଠାଗାର ଯେ ଅଳିଆଗଦାରେ ପରିଣତ ନ ହେବ କିଏ କହିବ? ଆଗାମା ପିଢ଼ି ପାଇଁ କ’ଣ ଲେଖାହେବ, କ’ଣା ଲେଖା ନ ହେବ ଆଉ କିପରି ଲେଖା ହେବ ତାହା ଏକ ଜଟିଳ ବିଷୟ । ଭାଷା କହିଲେ ଖାଲି ସାହିତ୍ୟକୁ ବୁଝାଏ ନାହିଁ ବରଂ ସାହିତ୍ୟ ଭାଷାର ଏକ ଅଂଶ ବୋଲି ଅନେକଙ୍କୁ ବୁଝିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ବିଭିନ୍ନ ଧରଣର ରଚନା ଓ ସେସବୁ ସାଇତା ହେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ବହୁ ଭାବେ ରହିଛି । ଆମେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ବେଳେ ଆଉ ନୂଆ ଭାବିବା ବେଳେ ଆଗରୁ ଘଟିଥିବ ଘଟଣା ଆମ ପାଦ ତଳର ନିଅଁ ଭଳି କାମ କରେ । ତେଣୁ ନୂଆ ପିଢ଼ି ବହିଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି ବୋଲି ଭାବିଲେ ଚୋରକୁ ମାନ ମାରି ଖପରାରେ ଖାଇବା ଭଳି ଦେବାକାମି ହେବା କାଗଜ ଉପରେ ଛପା ବହି ଯେତେ ନିଜର ଲାଗିଲେ ମଧ୍ୟ ଦିନେ ନା ଦିନେ ଚିରିବ କି ଉଇଙ୍କ ଆହାର ହେବା ଆଉ ଆଗତ ଦିନ ପାଇଁ ତାକୁ ସାଇତି ରଖିବାର ସଳଖ ବାଟଟିଏ ହେଲା ତା’ର ଡିଜିଟାଲ୍ କପି ତିଆରିବା । ଇଂରାଜି, ଫ୍ରେଞ୍ଚ, ସ୍ଥାନିସ୍, ଜର୍ମାନ, ଜାପାନୀ ଆଦି ଭାଷାରେ ଲେଖା ପୋଥିପତର ସବୁ ସେଠାର ପାଠକ ଆଜି ବି ଆମ ଭଳି ବହିଧରି ପଢ଼ିବାକୁ ଭଲପାଆନ୍ତି । ଲଣ୍ଡନରେ କିଛି ଦିନର ରହଣି କାଳରେ ଦେଖି ଅଭିଭୂତ ହେଲି ସେଠା ଲୋକଙ୍କ ବହି ପଢ଼ାର ସଉକ । ଟ୍ରେନ୍ ଷ୍ଟେସନ୍ ବାଡ଼ାକୁ ଆଉଜି କିଏ ପଢୁଛି ତ କିଏ ଜନଗହଳି ଥାନରେ କଣଟିଏ ବାଛି ଫରଦ ପରେ ଫରଦ ଲେଉଟଉଛି । କିନ୍ତୁ ସେଠାର ପାଖାପାଖି ସବୁ ନୂଆ ବହି ଉଭୟ ଛପା ଓ ଇ-ବହି ବିକ୍ରି ହେଉଛି। ନୂଆ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଆସିଗଲା ବୋଲି ପୁରୁଣା, ପୂରା ଫୋପାଡ଼ିଦେବା କେବଳ ମଝିମଝିଆ ସମାଜର ଲକ୍ଷଣ । ହେଲେ ଉଚ୍ଚତର ସମାଜରେ ପୁରୁଣା ଓ ନୂଆର ବିଭା ସବୁଠି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ତେଣୁ ଆମ ବହିମାନଙ୍କ ବିକ୍ରି କମିଯିବ ବୋଲି ହାଉଳି ଖାଇ ଆମେ ନୂଆପିଢ଼ିକୁ ଆମ ବହିର ବାସନାପାଣିରୁ ବଞ୍ଚିତ କରୁନୁ ତ ? ଯଦି ସତରେ ଆମ ପର ପିଢ଼ି ଆମ ବହିଯାକ ନ ପଢ଼ନ୍ତି ତା’ହେଲେ ଏ ଜାତିର ଇତିହାସରେ ଆମେ ଲାଙ୍ଗୁଡ଼ଜକା ଆଉ ଚିରକାଳ ଦୋଷୀ ହୋଇ ରହିଯିବୁ ।</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;" dir="ltr">ଅବଶ୍ୟ ବହି କିଣି ହାତରେ ଧରି ପଢୁଥିବା ଲୋକଟି କେବେ ହେଁ ମୋବାଇଲ: ଟାବଲେଟ୍-କିଣ୍ଡିଲ୍-କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ପଢ଼ିବାକୁ ସୁଖ ମଣିବ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ବିମାନରେ ଯିବା ବେଳେ ଲୋଡ଼ା ପଡ଼ିଲେ ଡିଜିଟାଲ ମାଧମରେ ପଢ଼ିବା ଆଉ ବିଶାଳ ଗ୍ରନ୍ଥର କେଉଁ କୋଣରେ ଲେଖାଟିଏ ଖୋଜିବାକୁ ଚାହିଲେ, ସବୁ ପୃଷ୍ଠା ନ ଖୋଜି ପାଠକଟିଏ ସଳଖେ ସଳଖେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିପାରିବା ବହିର ଡିଜିଟାଲ ରୂପ ତିଆରିବାରେ ‘ସୃଜନିକା’ ନାମକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଅବଦାନ କାହିଁରେ କେତେ ପାଖାପାଖି ଦେଢ଼ ଲକ୍ଷ ପୃଷ୍ଠା ସ୍କାନ୍ କରି ସେମାନେ ଅନେକ ଇ-ବହି ତିଆରି କରିସାରିଲେଣି। ୧୮୫୦-୧୯୫୦ ଭିତରେ ଛପା ଓଡ଼ିଆ ପତ୍ରପତ୍ରିକାସବୁ ପ୍ରାୟ ଏଥିରେ ସାମିଲ । odia.org ନାମକ ଆଉ ଏକ ୱେବସାଇଟ୍ କିଛି ନିଜ ଉଦ୍ୟମରେ ଆଉ କିଛି ବାକିମାନଙ୍କ ସହଯୋଗରେ କିଛି ଓଡ଼ିଆ ବହି ଇଣ୍ଟର୍ନେଟରେ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇଛନ୍ତି । ଇଣ୍ଟର୍ନେଟ୍ ଆର୍କାଇଭ୍ (archive.org) ସାଇଟରେ ବହିସବୁ ପିଡିଏଫ୍ ଭାବେ ଅପ୍ଲୋଡ କଲେ ତାହା ମୋବାଇଲ୍ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆକାରରେ ଦେଖିବାକୁ ସୁବିଧା । ହେଲେ ଲୋଡ଼ାଥିଲା ଇଣ୍ଟର୍ନେଟରେ ପାଠାଗାରଟିଏ । ହେଲେ ଇଣ୍ଟର୍ନେଟ୍ ଯେତେବେଳେ ଖାଲି ପାଠକ ରହିଲେ କି ମଉଜ? ଦିଆ-ନିଆ ନ ଥାଇ ସେ କି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍? ପାଠକ ଯଦି କେଉଁଠି ଭୁଲ୍ଟିଏ ଦେଖିଲେ ତାକୁ ବଦଳାଇ ପାରୁଥିବେ, ତା’ହେଲେ ସିନା । ଅନେକ ହୁଏତ ଜାଣି ନ ଥିବେ ସମାଧାନର ବାଟଟିଏ ରହିଛି । ଉଇକିପିଡିଆ (Wikipedia)ର ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କରଣ or.wikipedia.org ୨୦୦୨ରୁ ସକ୍ରିୟ ଆଉ ଏଥିରେ ୧୦,୦୦୦ ପ୍ରସଙ୍ଗ ରହିଛି । ଏହାର ଆଉ ଏକ ସହ-ପ୍ରକଳ୍ପ ହେଲା ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର । ଇଣ୍ଟର୍ନେଟ୍ରେ or wikisource. orgରେ ଖୋଲାରେ ଉପଲବ୍ଧ ଏହି ଅନ୍ଲାଇନ୍ ଓଡ଼ିଆ ପାଠାଗାରଟି କେବଳ ପଠନ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବରଂ ସମ୍ପାଦନା ଓ ବହିର ଡିଜିଟାଲ୍ ରୂପ ତିଆରି ପାଇଁ । ପ୍ରତିଟି ପାଠକର ବହି ପାଇଁ ଟିକେ ହେଉ ପଛେ, କିଛି ଅବଦାନ ରହିବା ଉଚିତ । ଆଉ ସେ ଅବଦାନ ଯଦି ପୁରୁଣା ବିରଳ ବହିର ଲେଖାତକ ଆଉଥରେ ଟାଇପ୍ କରିହୁଏ କି ଆଉ କାହା ଦେଇ ଟାଇପ୍ ହୋଇଥିବା ବହିରେ ଭୁଲଭଟକା ସୁଧାରିବା ହୁଏ, ତା’ହେଲେ ପ୍ରତିଟି ପାଠକ ଜଣେ ଜଣେ ସମ୍ପାଦକ ହେବ । ଆଜିଯାଏ ଭାଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ହେଉ କିମ୍ବା ଆଉ କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହେଉ ବିଶାଳତମ କୃତିସବୁ କେବେ ଜଣଙ୍କ ଦେଇ ନୁହେଁ ବରଂ ଗଣଙ୍କ ଦେଇ ହୋଇଛି । ଏଇ ଆଗରୁ ଯେଉଁ ଉଇକିପିଡିଆ କଥା କୁହାଗଲା, ସେ ବି ୨୦-୨୫ ପାଖାପାଖି ସକ୍ରିୟ ଉଇକିଆଳିଙ୍କ ଦେଇ ଲିଖିତ ଓ ସମ୍ପାଦିତ । ସେଇଭଳି ଏ ଉଇକିପାଠାଗାର ପାଇଁ ପାଖାପାଖି ୮-୯ ଜଣ ସକ୍ରିୟ ସଭ୍ୟ । ଆଉ ଆନନ୍ଦର କଥା ହେଲା, ଏଥିରେ ନାରୀ-ପୁରୁଷଙ୍କ ଯୋଗଦାନ ପାଖାପାଖି ଏକା । ବହୁଲୋକ ଏକାଠି ମିଳିମିଶି କାମ କଲେ ଆଉ ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଗର, ଲିଙ୍ଗର ସମାନତା ରହିଲେ ଯାଇ କାମଟି ଯେ ପରିପୁଷ୍ଟ ହୁଏ । ଏ ବିଚାର ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ପାଳନ ହୋଇପାରେନା । ଉଇକିପାଠାଗାରରେ ଏଯାବତ୍ ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତ ଭଳି ବିଶାଳ କୃତିକୁ ଛାଡ଼ି ପୁରାତନ ଓ ଆଧୁନିକ ପଞ୍ଚସଖା, ସାଲବେଗ, ଭୀମଭୋଇ, ଭଞ୍ଜଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ଏ ଯୁଗର କେତେକ ଲେଖକଙ୍କ କୃତି ରହିଛି । ୨୦୧୨ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପ୍ରକଳ୍ପଟଫ ଦୁଇବର୍ଷ ଧର ସଜବାଜ ହୋଇ ଶେଷରେ ୨୦୧୪ରେ ଜନ୍ମନେଲା । ଆଉ ଏଇ ମାସ ୨୦ରେ ପଢୁଆଁ ଜନ୍ମତିଥି ପାଳିଥିବା ଏ ପାଠାଗାରରେ ଏବେ ମାତ୍ର ୨୦୬ ଖଣ୍ଡ ବହି । ଆମ ବିଶାଳ ଭାଷାର ବହି-ଦରିଆକୁ ସେ ଶଂଖେ । କପିରାଇଟ୍ ବାହାରେ ଥିବା ଓଡ଼ିଆ ବହିମାନ ଏଥିରେ ଆଣିବା ପାଇଁ ଲୋଡ଼ା ଆହୁରି କେତେ ହାତ । ଏବେ ଗୁଗୁଲ୍ ତିଆରି "ଅପ୍ଟିକାଲ୍ କ୍ୟାରେକ୍ଟର୍ ରେକଗନିସନ୍" ବଳରେ ଅନେକ ବହିର ଛବିରୁ ଲେଖା ବାହାର କରିହେଉଛି । ତାକୁ ସଂଶୋଧନ କରିପାରିଲେ ଅନେକ ବହିକୁ ପୂରା ଟାଇପ୍ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ । ଏକଥା ଆମେ ହେଜିଲେ ଆମ ଆଗାମୀ ପିଢ଼ିରେ ଓଡ଼ିଆହୀନତା ପାଇଁ ଆମକୁ ବେଶି ଭାବିବାକୁ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ। ପିଲେ ତାଙ୍କ ମୋବାଇଲ୍ ଟାବଲେଟ୍ କିଣ୍ଡିଲ୍ ଖୋଲି ବଳେ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ିବା ଆରମ୍ଭ କରିବେ।</p>
<p style="text-align: justify;" dir="ltr">- ଶୁଭାଶିଷ ପାଣିଗ୍ରାହୀ</p>
<p style="text-align: justify;" dir="ltr">ସେଣ୍ଟର୍ ଫର୍ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଆଣ୍ଡ ସୋସାଇଟି, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ</p>
<p style="text-align: justify;" dir="ltr">A scanned version of the article below:</p>
<p style="text-align: justify;" dir="ltr"><img src="https://cis-india.org/home-images/OdiaWikisource.png" alt="null" class="image-inline" title="Odia Wikisource" /></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/a2k/blogs/sambada-rabibara-subhashish-panigrahi-december-6-2015-odia-wikisource'>https://cis-india.org/a2k/blogs/sambada-rabibara-subhashish-panigrahi-december-6-2015-odia-wikisource</a>
</p>
No publisher
subha
Open Standards
CIS-A2K
Access to Knowledge
Odia Wikisource
Odia Wikipedia
2016-01-05T06:30:35Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର: ଓଡ଼ିଆରେ ଡିଜିଟାଲ ପାଠାଗାର ଆନ୍ଦୋଳନର ନୂଆ ମୁହଁ
https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b09b07b15b3fb2ab3eb20b3eb17b3eb30-b13b21b3cb3fb06b30b47-b21b3fb1cb3fb1fb3eb32-b2ab3eb20b3eb17b3eb30-b06b28b4db26b33b28b30-b28b42b06-b2eb41b39b01
<b>Many would be searching for Odia-language books on the internet. Many would feel like correcting typos and other mistakes when found while reading a book, even online. Odia Wikisource is as a platform all those book lovers who want to read Odia books online and want to make more books available online.</b>
<p> </p>
<p style="text-align: justify;">The article by Subhashish Panigrahi was published in <a class="external-link" href="http://odia.yourstory.com/read/00bfeed0c2/-">Your Story</a> on January 12, 2016.</p>
<hr />
<p style="text-align: justify;">ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଅନେକେ ଓଡ଼ିଆ ବହି ଖୋଜୁଥିବେ । ପୁରୁଣା ବହିରେ ପ୍ରକାଶନ ବା ଛାପା-ଜନିତ ଭୁଲ ଭଟକା ଆଖିରେ ପଡ଼ିଲେ ଯେମିତି ଆମେ ବହିରେ କଲମରେ ଗାର ମାରିଦେଉ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ସେମିତି ଭୁଲଟିଏ ଦେଖିଲେ ଭୁଲଟି ସୁଧାରିବାକୁ ହାତ ବଳିବ । ଏ ସବୁ ପ୍ରକାର ଦ୍ୱନ୍ଦର ସମାଧାନ ଏଣିକି ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଉପଲବ୍ଧ ଓଡ଼ିଆ ପାଠାଗାର "ଉଇକିପାଠାଗାର" ଦ୍ୱାରା ସମ୍ଭବ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଭାଷାଟିଏ ବଢ଼ିଲେ ବଢ଼ନ୍ତି ବ୍ୟବହାରୀ । ବଢ଼େ ସେ ଭାଷାର ଅଭିଲେଖ । ଆଉ ଆମ ଭାଷାଟି କେଇ ଶହ-ହଜାର ବର୍ଷ ଭିତରେ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ମେଲି ଯେ କେଡ଼େ ବିଶାଳ ହୋଇଛି ତାହା ଆମେ ଜାଣୁ । ଭାଷା ନଈଟି ବହୁ ଜାଗା ଦେଇ ବହୁ ବହୁ ଅନେକ ବହି ମଧ୍ୟ ଉତୁରିଉଠିଛି । ସେ ବହିମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଜଣାଶୁଣା ଲେଖକଙ୍କ ବହିଗୁଡ଼ିକ ଭଲ ଭାବେ ସଂରକ୍ଷିତ ହୋଇ ପୁନଃମୁଦ୍ରଣ ହେବା ସହିତ ପିଢ଼ି ପିଢ଼ି ଧରି ପଢ଼ାହେଉଛି । ହେଲେ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ ତଥ୍ୟ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବଣମଲ୍ଲୀ ସମ ଉପାଦେୟ ବହି ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ଅଭାବରୁ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆସିପାରିନାହିଁ । ତା ଛଡ଼ା ଅନେକ ବହି ପ୍ରକାଶକ ଓ ଲେଖକଙ୍କ ସମ୍ବଳ ଅଭାବ ହେତୁ ବା ପାଠକଙ୍କ ଅନାଗ୍ରହ ଯୋଗୁ ସାରା ଓଡ଼ିଶା ବା ଓଡ଼ିଶା ବାହାରକୁ ଯାଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏମିତି ଅବସ୍ଥାରେ ଆମ ଭବିଷ୍ୟତ ପିଢ଼ି ସବୁଯାକ ବହି ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ କିଛି ବହି ପାଇବେ ତ?</p>
<p style="text-align: justify;">ଆଗରୁ ଆମର କୋଠକାଠିଆ ସମାଜ ଥିଲା । ଏକାଠି ବହୁଲୋକ ବସି ଆଳାପ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ । ବହି ପଢ଼ାଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନ୍ୟାୟ ବିଚାର ଯାଏ ସବୁ ହେଉଥିଲା ସେଇଠି । ଆମ ବଡ଼ବଡ଼ୁଆମାନେ ସବୁ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସେଇଠି ନେଉଥିଲେ । ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଛବି ଖୋଜିଲେ ଏବେ ବି ଗଛ ତଳେ ଚଉକିପରେ ଏକାଠି ହୋଇ ଲୋକେ ବିଚାର କରୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ପରେ ଭାଗବତ ଟୁଙ୍ଗିରେ ଆମର ଭାଗବତ ପଢ଼ାହେଲା । ସେ ଥିଲା କେଇଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ପାଠାଗାର ଆଉ ବାକି ବେଳ ପାଇଁ ଚଳଣି ଆଉ ନ୍ୟାୟଘର । ପରେ ବହିର ଆଲୋଚନାଠାରୁ ସଂଗ୍ରହ ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ଲୋଡ଼ା ପଡ଼ିବାରୁ ପାଠାଗାର ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ତେବେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋକେ ବହି ପଢ଼ାଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯିବାରୁ ପାଠାଗାର ବଣମଲ୍ଲୀ ସମାନ ହୋଇପଡ଼ିଲାଣି ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଆଜିର ପିଢ଼ି ଯେବେ ପୂରାପୂରି ଡିଜିଟାଲ ମୁହାଁ ହୋଇସାରିଲେଣି ଆମକୁ ବିଚାରିବାକୁ ହେବ ଏ ରାଶି ରାଶି ପୋଥି କାହା ପାଇଁ । ସମାଜଟିଏ ତା'ର ଆଗାମୀ ଭବିଷ୍ୟତର ଆଖିରେ ସପନ ଦେଖେ । ତେଣୁ ଅଧୁନାତନ ପିଢ଼ିର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଅଣଦେଖା କରି କେବଳ ବହି ଛାପିଲେ ପାଠାଗାର ଯେ ଅଳିଆଗଦାରେ ପରିଣତ ନ ହେବ କିଏ କହିବ?</p>
<p style="text-align: justify;">ଆଗାମୀ ପିଢ଼ି ପାଇଁ କଣ ଲେଖା ହେବ କଣ ଲେଖା ନ ହେବ ଆଉ କିପରି ଲେଖା ହେବ ତାହା ଏକ ଜଟିଳ ବିଷୟ । ଭାଷା କହିଲେ ଖାଲି ସାହିତ୍ୟକୁ ବୁଝାଏ ନାହିଁ ବରଂ ସାହିତ୍ୟ ଭାଷାର ଏକ ଅଂଶ ବୋଲି ଅନେକଙ୍କୁ ବୁଝିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ବିଭିନ୍ନ ଧରଣର ରଚନା ଓ ସେସବୁ ସାଇତା ହେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ବହୁ ଭାବେ ରହିଛି । ଆମେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ବେଳେ ଆଉ ନୂଆ ଭାବିବା ବେଳେ ଆଗରୁ ଘଟିଥିବା ଘଟଣା ଆମ ପାଦ ତଳର ନିଅଁ ଭଳି କାମ କରେ । ତେଣୁ ନୂଆ ପିଢ଼ି ବହିଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି ବୋଲି ଚୋରକୁ ମାନ ମାରି ଖପରାରେ ଖାଇବା ବୋକାମି ହେବ । ବେଳେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଅଣଦେଖା କରି କେବଳ ଛପା ବହି ପଢ଼ୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ବହି ଛପାହେଉଛି ବୋଲି ବୋଧହୁଏ । କାଗଜ ପରେ ଛପା ବହି ଯେତେ ନିଜର ଲାଗିଲେ ମଧ୍ୟ ଦିନେ ନା ଦିନେ ଚିରିବ କି ଉଇଙ୍କ ଆହାର ହେବ । ଆଉ ଆଗତ ଦିନ ପାଇଁ ତାକୁ ସାଇତି ରଖିବାର ସଳଖ ବାଟଟିଏ ହେଲା ତା'ର ଡିଜିଟାଲ କପି ତିଆରିବା । ଇଂରାଜୀ, ଫ୍ରେଞ୍ଚ, ସ୍ପାନିସ, ଜର୍ମାନ, ଜାପାନୀ ଆଦି ଭାଷାରେ ଲେଖା ପୋଥିପତର ସବୁ ସେଠାର ପାଠକ ଆଜି ବି ଆମ ଭଳି ବହି ଧରି ପଢ଼ିବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଲଣ୍ଡନରେ କିଛି ଦିନର ରହଣି କାଳରେ ଦେଖି ଅଭିଭୂତ ହେଲି ସେଠା ଲୋକଙ୍କ ବହି ପଢ଼ାର ସଉକ । ଟ୍ରେନ ଷ୍ଟେସନ ବାଡ଼ାକୁ ଆଉଜି କିଏ ପଢ଼ୁଛି ତ କିଏ ଜନଗହଳି ଥାନରେ କଣଟିଏ ବାଛି ଫରଦ ପରେ ଫରଦ ଲେଉଟଉଛି । କିନ୍ତୁ ସେଠାର ପାଖାପାଖି ସବୁ ନୂଆ ବହି ଉଭୟ ଛପା ଓ ଇ-ବହି ବିକ୍ରୀ ହେଉଛି ।</p>
<p style="text-align: justify;">ନୂଆ ଟେକନୋଲୋଜି ଆସିଗଲା ବୋଲି ପୁରୁଣା ପୂରା ଫୋପାଡ଼ିଦେବା କେବଳ ମଝିମଝିଆ ସମାଜର ଲକ୍ଷଣ । ହେଲେ ଉଚ୍ଚତର ସମାଜରେ ପୁରୁଣା ଓ ନୂଆର ବିଭା ସବୁଠି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ତେଣୁ ଆମ ବହିମାନଙ୍କ ବିକ୍ରି କମିଯିବ ବୋଲି ହାଉଳି ଖାଇ ଆମେ ଏକ ପିଢ଼ିକୁ ଆମ ବହିର ବାସନାପାଣିରୁ ବଞ୍ଚିତ କରୁନୁ ତ? ଯଦି ସତରେ ଆମ ପର ପିଢ଼ି ଅମା ବହିଯାକ ନ ପଢ଼ନ୍ତି ତାହେଲେ ଏ ଜାତିର ଇତିହାସରେ ଆମେ ଲାଙ୍ଗୁଡ଼ଜକା ଆଉ ଚିରକାଳ ଦୋଷୀ ହୋଇ ରହିହେବୁ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଆଉ ବହି କିଣି ହାତରେ ଧରି ପଢ଼ୁଥିବା ଲୋକଟି କେବେ ହେଁ ମୋବାଇଲ-ଟ୍ୟାବଲେଟ-କିଣ୍ଡିଲ-କମ୍ପୁଟରରେ ପଢ଼ିବାକୁ ସୁଖ ମଣିବ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଫ୍ଲାଇଟରେ ଯିବା ବେଳେ ଲୋଡ଼ା ପଡ଼ିଲେ ଡିଜିଟାଲ ମାଧ୍ୟମରେ ପଢ଼ିବ । ଆଉ ବିଶାଳ ଗ୍ରନ୍ଥର କେଉଁ କୋଣରେ ଲେଖାଟିଏ ଖୋଜିବାକୁ ଚାହିଁଲେ ସବୁ ପୃଷ୍ଠା ନ ଖୋଜି ପାଠକଟିଏ ସଳଖେ ସଳଖେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିପାରିବ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ବହିର ଡିଜିଟାଲ ରୂପ ତିଆରିବାରେ <strong>ସୃଜନିକା</strong> ନାମକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଅବଦାନ କାହିଁରେ କେତେ । ପାଖାପାଖି ଦେଢ଼ ଲକ୍ଷ ପୃଷ୍ଠା ସ୍କାନ କରି ସେମାନେ ଅନେକ ଇ-ବହି ତିଆରି କରିସାରିଲେଣି । ୧୮୫୦-୧୯୫୦ ଭିତରେ ଛପା ଓଡ଼ିଆ ପତ୍ରପତ୍ରିକାସବୁ ପ୍ରାୟ ଏଥିରେ ସାମିଲ । odia.org ନାମକ ଆଉ ଏକ ୱେବସାଇଟ କିଛି ନିଜ ଉଦ୍ୟମରେ ଆଉ କିଛି ବାକିମାନଙ୍କ ସହଯୋଗରେ କିଛି ଓଡ଼ିଆ ବହି ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇଛନ୍ତି । <a href="https://archive.org/search.php?query=%28odia%29">ଇଣ୍ଟରନେଟ ଆରକାଇଭ</a> (archive.org) ସାଇଟରେ ବହିସବୁ ପିଡ଼ିଏଫ ଭାବେ ଅପଲୋଡ଼ କଲେ ତାହା ମୋବାଇଲ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆକାରରେ ଦେଖିବାକୁ ସୁବିଧା । ହେଲେ ଲୋଡ଼ାଥିଲା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ପାଠାଗାରଟିଏ । ହେଲେ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଯେତେବେଳେ ଖାଲି ପାଠକ ରହିଲେ କି ମଉଜ? ଦିଆନିଆ ନଥାଇ ସେ କି ଇଣ୍ଟରନେଟ? ପାଠକ ଯଦି କେଉଁଠି ଭୁଲଟିଏ ଦେଖିଲେ ତାକୁ ବଦଳାଇ ପାରୁଥିବେ ତାହେଲେ ସିନା । ଅନେକେ ହୁଏତ ଜାଣିନଥିବେ ଏ ସମାଧାନର ବାଟଟିଏ ରହିଛି ।</p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b09b07b15b3fb2ab3eb20b3eb17b3eb30-b13b21b3cb3fb06b30b47-b21b3fb1cb3fb1fb3eb32-b2ab3eb20b3eb17b3eb30-b06b28b4db26b33b28b30-b28b42b06-b2eb41b39b01'>https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b09b07b15b3fb2ab3eb20b3eb17b3eb30-b13b21b3cb3fb06b30b47-b21b3fb1cb3fb1fb3eb32-b2ab3eb20b3eb17b3eb30-b06b28b4db26b33b28b30-b28b42b06-b2eb41b39b01</a>
</p>
No publisher
subha
CIS-A2K
Odia Wikipedia
Odia Wikisource
Access to Knowledge
2016-01-28T07:25:34Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ: ତିନି ବର୍ଷର ସକ୍ରିୟ ଅବଦାନ ୧୦ ବର୍ଷର ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ପୁନର୍ଜୀବନ ଦେଲା
https://cis-india.org/openness/blog-old/wikipedia-odia-completes-10-years
<b>The post is about the journey of Odia Wikipedia and the last three years of active contribution</b>
<p style="text-align: justify; "><a class="external-link" href="http://thebrokenscooter.com/2014/03/wikipedia-odia-completes-10-years/">Click to read the original published on the website of the Brokenscooter</a></p>
<hr />
<h3 style="text-align: justify; "><img src="https://cis-india.org/home-images/Subha.png" alt="Odia Wikipedia 10 Years" class="image-inline" title="Odia Wikipedia 10 Years" /></h3>
<h3 style="text-align: justify; "><a href="http://or.wikipedia.org/">ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ</a> ୨୯ ଜାନୁଆରୀରେ ଏହାର ୧୦ ବର୍ଷ ପୂରଣ କଲା । ୨୦୦୪ରେ ଏହା ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଭାବେ ଆରମ୍ଭ ହେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଏଥିରେ ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥରେ ଲେଖାଲେଖି ୨୦୧୧ରେ ଆରମ୍ଭ ହେଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ୫୫୦ଟି ଯାହିତାହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଏବଂ କହିବାକୁ ଗଲେ ଜଣେ ମଧ୍ୟ ସକ୍ରିୟ ସଭ୍ୟ ନଥିଲେ । ତତ୍କାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବା ଲାଗି ଉଇକିଆଳିଙ୍କୁ ବହୁତ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଅଧିକ ଲୋକ ଇଣ୍ଟରନେଟ ତଥା ବିଶେଷ ଭାବେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଓ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ଇନପୁଟ ପ୍ରଣାଳୀ ଆସିବା ଦ୍ଵାରା ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀଗତ ପ୍ରକଳ୍ପଟି ଲୋକଲୋଚନାକୁ ଆସିବାକୁ ଲାଗିଲା । ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର <a href="https://www.facebook.com/OdiaWiki">ଫେସବୁକ ପୃଷ୍ଠା</a> ଏବଂ <a href="https://www.facebook.com/groups/OdiaWiki">ଗୋଠ</a> ଅଧିକ ଲୋକମାନଙ୍କର <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Oriya">ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା</a>ରେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଏକ</h3>
<h3 style="text-align: justify; ">ସାମାଜିକ ଦ୍ଵାର ହୋଇଥିଲା । ଇଉନିକୋଡ଼ରେ ଲେଖା ହୋଇ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା ଲେଖା ଏହି ଭାଷାରେ ପ୍ରାୟତଃ କିଛି ନାହିଁ ବା ବହୁତ କମ । ଅନ୍ୟ ଭାଷାଭାଷୀ ଲୋକମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଏହି ଭାଷାରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା ଛବି, ଭିଡ଼ିଓ ଓ ଅଡ଼ିଓ ମିଡ଼ିଆଗୁଡ଼ିକ ବହୁତ କମ । ଏବେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଲୋକ ସେହି ପୁରୁଣା ଚୋରା ଅପରେଟିଂ ସିଷ୍ଟମକୁ ସେମାନଙ୍କ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ଯାହାକି ସମସ୍ତ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ପ୍ରକଳ୍ପର ଉନ୍ନତିରେ ଏକ ବଡ଼ ବାଧା ପାଲଟିଛି । ଅଧୁନା ଓଡ଼ିଆରେ ଅନଲାଇନ ଅବଦାନ ଓ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ଇନପୁଟ ପ୍ରଣାଳୀ ଆସିବାକୁ ଲାଗିଛି । ଅଧିକ ଲୋକ ଓଡିଆରେ ଇଇଉନିକୋଡ଼ବ୍ୟବହାର କରି ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିବା ଆରମ୍ଭ କଲେଣି । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ବହୁତ ଗୁଡ଼ିଏ ଲେଖା ଓ ପାଠକ ଦେଇ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି । ମାସିକ ପୃଷ୍ଠା ଦେଖା ଯାହାକି ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଲଗାତର କମ ଥିଲା ତାହା <a href="http://stats.wikimedia.org/EN/SummaryOR.htm">୧୦୦୦ରୁ ୪,୦୦,୦୦୦ ରୁ ଅଧିକ ହେଲାଣି</a> ଯାହା ବେଳେବେଳେ ୫,୦୦,୦୦୦ ମଧ୍ୟ ପହଞ୍ଚିଛି । ଓଡ଼ିଆ ଲେଖାଥିବା ସମସ୍ତ ୱେବସାଇଟ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ସର୍ବାଧିକ । ଦୁଇଦିନ ଧରି ଅଧିକ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କଲାଭଳି ନୂଆ ପ୍ରକଳ୍ପ ସହ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଏହାର ଦଶମ ଜନ୍ମତିଥି ପାଳନ କରିଛି । ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିଆଳିଗଣ ୨୮ ଜାନୁଆରୀରେ <a href="http://www.kiss.ac.in/">କଳିଙ୍ଗ ଇନଷ୍ଟିଟ୍ୟୁଟ ଅଫ ସୋସିଆଲ ସାଇନ୍ସେସ</a> ଏବଂ ୨୯ ଜାନୁଆରୀରେ <a href="http://www.iimc.nic.in/branches-dhenkanal.html%E2%80%8E">ଇଣ୍ଡିଆନ ଇନଷ୍ଟିଟ୍ୟୁଟ ଅଫ ମାସ କମ୍ୟୁ ନିକେସନ</a> ଏହି ଦୁଇଟି ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଠାରେ ଏକଜୁଟ ହୋଇ ଏଥିରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ ।</h3>
<p style="text-align: justify; ">Odia Wikimedia community is organizing Odisha day on the 29th of this month in Bhubaneswar. More details: <a href="http://or.wikipedia.org/wiki/WP:OD14" rel="nofollow" target="_blank">http://or.wikipedia.org</a></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/openness/blog-old/wikipedia-odia-completes-10-years'>https://cis-india.org/openness/blog-old/wikipedia-odia-completes-10-years</a>
</p>
No publisher
subha
Wikimedia
Wikipedia
Odia Wikipedia
Access to Knowledge
2014-03-20T11:20:59Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ଡିଜିଟାଲ ଅସୁବିଧା
https://cis-india.org/openness/blog-old/odia-language-paper-presented-at-second-national-language-seminar
<b>This paper was presented at the 2nd National Language Seminar by CIS-A2K Pogramme Officer Subhashish Panigrahi. In the paper, Panigrahi discusses about the hindrances of mass use of Odia language on the internet and how that is impacting in overall contribution of people in the language.</b>
<p style="text-align: justify; ">He further elaborates on the major content repositories like <a href="https://or.wikipedia.org">Odia Wikipedia</a> that have the potential to drive the bandwagon of an old and rich language like Odia online which is otherwise ceased because of the lack of contribution. <a href="https://cis-india.org/openness/blog-old/odia-paper.doc" class="internal-link">Click to download the file</a>.</p>
<hr style="text-align: justify; " />
<p style="text-align: justify; ">"ଭାଷାସବୁ ଭାଷାଙ୍କୁ ମାରନ୍ତିନି; ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ମାରନ୍ତି' କହିଥିଲେ ଜଣାଶୁଣା ଭାଷାବିଦ ସାଲିକିକ ମୁଫଉଇନ । ଅନେକ ଡରନ୍ତି ଜଗତରେ ଆଜି ଜିଇଁଥିବା ୬,୭୦୦ଭାଷା ମରିମରି ଆଉ ଶହେବର୍ଷ ପରେ ୨୦୦ ହୋଇସାରିଥିବ । ଭାଷା ତଳେ ଭାଷାର ସମାଧି ଲଭିବାର ମୂକସାକ୍ଷୀ ନିକଟ ଅତୀତ । ଅନେକ ଭାଷା ରାଜଭାଷା, ରାଜନୈତିକ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ପାଇଥିବା ଭାଷାର ମଙ୍ଗ ଧରିଥିବା ମୁଣ୍ଡିଆଳମାନଙ୍କ ଅଦଉତିରେ ମୁଣ୍ଡଟେକି ଭବିଷ୍ୟତର ଆଲୋକ ଦେଖିାରିନାହାନ୍ତି । ତେବେ ଅନେକ ଭାଷା ଅନାଦରରୁ, ରାଜନୀତିକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଶିକାର ହୋଇ ଧୀରେ ଧୀରେ ସାଧାରଣ ବ୍ୟବହାରରୁ ହଜି ଯାଆନ୍ତି । ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇଲାଣି ଯେବେ ଆମକୁ ଆଉ କୂପମଣ୍ଡୁକ ହୋଇ ନିଜ ଦେଶ ଭିତରେ ବାନ୍ଧି ହୋଇ ରହିଲେ ଚଳିବ ନାହିଁ । ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସ୍ଥିତି ଏବେ ଜଗତ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ କେଉଁଠି ତା' ବିଚାରିବା ବେଳ ଆସିଲାଣି । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପୁରୁଣାପଣ ଉପରେ ଆଉ କାହାର ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ତେବେ ସନ୍ଦେହଟି ଆମ ଭାଷାର ବ୍ୟାବହାରିକ ଦିଗ ଉପରେ । ଭାଷାଟି ଲୋକତୁଣ୍ଡରେ ଯେତେ ଅଧିକ କଥିତ ହେବେ ତା' ଖାଦି ସେତେ ବଢ଼ିବ । ପୁଣି ସମାଜର ମୁଣ୍ଡିଆଳମାନେ ଯେବେ ସେ ଭାଷାକୁ ଶାସନ, ବଣିଜ ଆଉ ସବୁଠି ବ୍ୟବହାର କରିବେ ସେ ଭାଷା ସେତେ ବଳୁଆ ହେବ । ଆମ ପାଇଁ ସମାଜର ଉଚ୍ଚ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ଦେଇ ଓଡ଼ିଆ କହାଯିବାଟି ଏକ ବଡ଼ ବାଧକ ହୋଇ ଠିଆ ହୋଇଛି । ଆମ ଚାରିପାଖେ ଅନେକ ଉଞ୍ଚା ଗଛ ହେଲେ ଆମେ ଯେ ଛାଇରେ ଏକଥା କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ । ୫୦୦ରୁ ଅଧିକ ବର୍ଷକାଳ ଓଡ଼ିଶା ପରାଧୀନ ହୋଇ ନ ରହନ୍ତା କି ଆମ ଭାଷାର ଯଥେଷ୍ଟ ପରେ ଜନମିଥିବା ନୂଆ ଭାଷାମାନେ ଆମଠୁ ଅଧିକ ବଳୁଆ ହୋଇ ଆମ ଉପରେ ହାକିମାତି ନ ଦେଖାନ୍ତେ । ଏବେ ଓଡ଼ିଶା ଗରିବ ରାଜ୍ୟ ବୋଲି ଯେଉଁ ଅପପ୍ରଚାରଟି କରାଯାଇଛି ଦୀର୍ଘ କେତେ ବର୍ଷ ଧରି ତା' ସକାଶେ ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ନାହିନଥିବା ହୀନମନ୍ୟତା । ଆଉ ବଲିଉଡ଼ ଭଳି ଅର୍ଥକାରୀ ମିଡ଼ିଆ ପ୍ରଭାବରେ ଓଡ଼ିଆ ମିଡ଼ିଆର ପ୍ରଭାବ ଜନମାନସରେ ଖୁବ କମ ପଡ଼େ । ଏକ କାଳେ ଓଡ଼ିଆ ସିନେମା ଯେଉଁ ବଲିଓଡ଼ ସହିତ ସମତାଳେ ଗତି କରୁଥିଲା ବୋଲି ଆମେ ଆଜି ସିନେମାକୁ ଛି ଛାକର କରୁ ସେ କେବଳ ପ୍ରହେଳିକା । ଯେଉଁମାନେ ହିନ୍ଦୀ ସିନେମା ତିଆରି କରୁଥିଲେ ତା'ର ପ୍ରଭାବ ସିଧାସଳଖ ଓଡ଼ିଆ ଓ ବାକି ଭାଷା ଉପରେ ପଡ଼ୁଥିଲା । ଲୁଗା ପିନ୍ଧା ହେଉ କି ସଂଳାପ ସେସବୁରେ ଏକ କୃତ୍ରିମତା ବାରିପଡ଼େ । ତେବେ ଅନେକ ନିଆରା ଚିଜ ସେଥିରେ ଖଞ୍ଜାଥିଲା ଯାହା ଆଜି ଆଉ ନାହିଁ । ଆମ ମିଡ଼ିଆରେ ଏବେ ଖୁବ କମ ଭାଗ ଖାଣ୍ଟି ଓଡ଼ିଆପଣ ଅଛି, ବାକି ସବୁ ହିନ୍ଦୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମିଡ଼ିଆରୁ ଚୋରାଯାଉଛି । ମିଡ଼ିଆର ବଡ଼ ଦେଖଣାହାରୀ ହେଲେ ଯୁବସମାଜ । ଏଇ କିଛି ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରଚାର ଚାଲିଲା ଯେ ହିନ୍ଦୀ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରଭାଷା ଆଉ ଏହା କହୁଥିବା ଲୋକେ ଆସି ଏବେ ୪୦ ଭାଗରେ ପହଞ୍ଚିଲେଣି । ଏ ମିଛ ପ୍ରହସନ ପାଇଁ ସରକାର କିଛି ପରିମାଣରେ ଦାୟୀ ଆଉ ବାକି ଶ୍ରେୟ ଲାଭଖୋର ବେପାରୀଙ୍କୁ ଯାଏ । ଏମାନେ ହେଲେ ମିଡ଼ିଆକୁ ନେଇ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର ବେପାର କରୁଥିବା ବେପାରିଏ । ଏ ଦେଶେ ଇଂରାଜୀ ଭଳି ଏକ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରର ଖାଦିଥିବା ଭାଷାକୁ ଆମ ଜାତୀୟତାବାଦର ବିରୋଧୀ, ଉପନିବେଶବାଦର ସ୍ମାରକ କହି କେଇ ଶହ ବର୍ଷ ତଳେ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ପାରସିକଙ୍କ ଭାଷାରୁ ତିଆରି ଏକ କୃତ୍ରିମ ଭାଷାକୁ ଲଦିଦିଆଗଲା ଭାରତର ରାଜଭାଷା କରି । ଏହାର ଶିକାର ଉଣାଅଧିକେ ସବୁ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ତଥା ଆମ ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶର ଭାଷାଙ୍କ ଉପରେ ପଡ଼ିଛି । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ ପଇସା ଭାଷା ହେବା ଦୂରୁହ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ଆମ ଭାଷା ଏବେ କେବଳ ସାହିତ୍ୟ ଭିତରେ ସୀମିତ ବୋଲି ମୋଟାମୋଟି କହିହେବ । ତେବେ ସବୁଠୁ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ଆସି ହେଲାଣି ପିଢ଼ି ଅସମତା, ଆମ ବୁଢ଼ାମାନେ କିଛି ପରିମାଣରେ ଓଡ଼ିଆକୁ ଧରି ରଖିଥିବା ବେଳେ ପିଲାଏ ଫିଙ୍ଗିବା ଆରମ୍ଭିଲେଣି । ଏଥିପାଇଁ ବଡ଼ମାନଙ୍କ ଭୂମିକା ଖୁବ ଅଧିକ । ପିଲାଙ୍କୁ ଇଂରାଜୀ ମିଡ଼ିଅମ ସ୍କୁଲରେ ଛାଡ଼ିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଯେ ଅଛୁଆଁ ଏମିତି ଏକ ଧାରଣା ଦେବା ପ୍ରତି ଅଭିଭାବକ ପାଖେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।</p>
<p style="text-align: justify; "><b>ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବା:</b></p>
<p style="text-align: justify; "><b> </b></p>
<p style="text-align: justify; ">ମୋବାଇଲ, କମ୍ପୁଟର ଓ ଟାବଲେଟ ଆଦିରେ ସହଜେ ଓଡ଼ିଆ ଟାଇପ କରିହେବ । ତେବେ ଗୋଟିଏ କଥା ଜାଣିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଯେ ଆକୃତି, ଶ୍ରୀଲିପି, ଲିପ-ଅଫିସ ଆଦି ବ୍ୟବହାର କରି ଓଡ଼ିଆ ଲେଖିଲେ କମ୍ପୁଟରରେ ସେ ଫଣ୍ଟସବୁ ଇନଷ୍ଟଲ ହୋଇଥିଲେ କେବଳ ଜଣେ ପଢ଼ିପାରିବ । ତେବେ ଏସବୁ ପୁରୁ୍ଣାକାଳିଆ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଥିରେ ଇମେଲ, ଫେସବୁକ ବା ୱେବସାଇଟ କଲେ ବାକିମାନେ ପଢ଼ିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏସବୁ ଫଣ୍ଟରେ ୱେବସାଇଟ କଲେ ଗୁଗୁଲ ସର୍ଚରେ ଓଡ଼ିଆ ଆସିବ ନାହିଁ । ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଆକୃତି, ଶ୍ରୀଲିପି ଓ ସେ ଧରଣର ଲେଖାରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥିବାରୁ ସେସବୁ ପାଠକେ ଖୋଜି ପାଉନାହାନ୍ତି । ବାକି ଭାଷାରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଲେ ମଧ୍ୟ କେବଳ ଏହି କାରଣ ସକାଶେ ଗୁଗୁଲ ଏଯାଏ ତା' ସାଇଟରେ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗଟି ଖୋଲିନାହିଁ । ତେଣୁ ଲେଖାଲେଖିକୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ପାଖେ ପହଞ୍ଚାଇବାର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ବାଟ ହେଲା ଇଉନିକୋଡ଼ । ଏହା ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରର ମାନକ ଓ ଜଗତର ସବୁ ଭାଷା ଏହି ମାନକ ସକାଶେ ନିଜ ନିଜ ସହ ଯୋଡ଼ା । କମ୍ପୁଟରରେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବା ସହଜ । Windows XP ସର୍ଭିସ ପ୍ୟାକ ୨ ପରେ ଆସିଥିବା ସବୁ ଅପରେଟିଂ ସିଷ୍ଟମରେ (XP service pack 3, Windows Vista, Windows 7, Windows 8 ଆଦି) ଓଡ଼ିଆ ଫଣ୍ଟ ଇନଷ୍ଟଲ ହୋଇ ଆସୁଛି । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ିବାରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ହେବା କଥା ନୁହେଁ । ଇଉନିକୋଡ଼ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବା ପାଇଁ ମୋଜିଲା ଫାୟାରଫକ୍ସ ବ୍ରାଉଜରରେ http://bitly.com/odiafirefox ଏବଂ ଗୁଗୁଲ କ୍ରୋମ ବ୍ରାଉଜରରେ http://bitly.com/odiachrome ଖୋଲି ସେଠାରେ ଥିବା Addon ଡାଉନଲୋଡ଼ କରିପାରିବେ । ଏସୁବୁକୁ ପ୍ରଥମ ଥର ଇନଷ୍ଟଲ କଲାପରେ ଫେସବୁକ, ମେଲ ଆଦିରେ ଏକ ଫାଙ୍କା ସ୍ଥାନରେ କ୍ଲିକ କଲେ ଛୋଟ କିବୋର୍ଡ଼ ଛବିଟିଏ ଦିଶିବ । ସେ ଛବି ଉପରେ କ୍ଲିକ କରି ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଆ ଓ ପରେ "ଲେଖନୀ" କିମ୍ବା "ଫୋନେଟିକ" ବାଛି ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିହେବ । ଆମେ ନିଜ ନାଁ ଯେମିତି ଇଂରାଜୀ ଅକ୍ଷରରେ ଲେଖୁଛୁ ଠିକ ସେହିଭଳି ଢଙ୍ଗରେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିହେବ । ଯଥା: "କାମ" ଲେଖିବା ପାଇଁ "kam", "ଆଚାର" ଲେଖିବା ପାଇଁ "achar" ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଯଦି ଆଗରୁ ଆକୃତି, ଶ୍ରୀଲିପିରେ କିଛି ଲେଖା ଅଛି ତାକୁ ବ୍ଲଗ, ଇମେଲ, ଫେସବୁକ ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ବାକି ଜାଗାରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଇଉନିକୋଡ଼କୁ ବଦଳାଇବା ବାଟ ଆସିଲାଣି । ଆକୃତି ଲେଖା http://bitly.com/akrutiodia ଓ ଶ୍ରୀଲିପି ଲେଖା http://bitly.com/shreelipi ସାଇଟ ଖୋଲି ଇଉନିକୋଡ଼କୁ ବଦଳାଇ ହେବ । ନିଜ କମ୍ପୁଟରରେ ରାଇଟ କ୍ଲିକ କରି "Save as" ଅପସଙ୍କୁ ଯାଇ ଏ ଦୁଇଟିଯାକ କନଭର୍ଟର ନିଜ କମ୍ପୁଟର ଡେସ୍କଟପରେ ସାଇତିହେବ ଓ ପରେ ବିନା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିହେବ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ମୋବାଇଲରେ ଓଡ଼ିଆ ଟାଇପ କରିହେବ କି ନାଁ ତା' ଜାଣିବାର ସହଜ ବାଟଟି ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ (or.wikipedia.org) ବା ଆଉ କୌଣସି ଓଡ଼ିଆ ସାଇଟ ଖୋଲି ପରଖିପାରିବେ । ଯଦି ଏକ ମୋବାଇଲରେ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ିହେଉଛି ତାହେଲେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବା ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ । ଆଣ୍ଡ୍ରଏଡ଼ ପାଇଁ http://bitly.com/indickeyboard ଏବଂ iOS ପାଇଁ http://bitly.com/odiaios ବ୍ୟବହାର କରି ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିପାରିବେ ଓ ଫେସବୁକ, ଟୁଇଟର, ଇମେଲ ଆଦିରେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ । ତେବେ ଉଇଣ୍ଡୋଜ ଏବଂ ବ୍ଲାକବେରି ଆଦି ମୋବାଇଲରେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପିଂ ସୁବିଧା ଏଯାଏ ଆସିନାହିଁ ।</p>
<p style="text-align: justify; "><b>ଓଡ଼ିଆରେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:</b></p>
<p style="text-align: justify; "><b> </b></p>
<p style="text-align: justify; ">ଅନେକେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ ଓଡ଼ିଆରେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆଟିଏ ଅଛି ବୋଲି । ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଭାବେ ପଞ୍ଜାବୀ, ଅହମିୟା ଓ ମାଳାୟାଳାମ ସହ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । or.wikipedia.org ରେ ଉପଲବ୍ଧ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ୮୬୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭରା । ପାଖାପାଖି ୧୫ ଜଣ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସମ୍ପାଦକ ଏଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନକୋଷ (ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିକ) ଲେଖାମାନ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ତେବେ ୨୦୦୨ରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଲେ ହେଁ ପାଖାପାଖି ୯ ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରକଳ୍ପଟି ସକ୍ରିୟ ସପାଦକଙ୍କ ଅଭାବେ ନିଶ୍ଚଳ ହୋଇ ପଡ଼ିରହିଥିଲା ଏବଂ ୨୦୧୧ ପରେ ଏଥିରେ ସକ୍ରିୟ ସମ୍ପାଦନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ମଜାର କଥା ହେଲା ଏଥିରେ ସଭିଙ୍କ ପାଇଁ ସମ୍ପାଦନାର ସୁବିଧା ରହିଛି ଓ ଏକ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ବହୁ ସମ୍ପାଦକ ମିଶି ସମ୍ପାଦନା କରିଥାନ୍ତି । ତେବେ ନିଜ ମନଗଢ଼ା ବିଷୟ ନ ଲେଖି ଆଗରୁ ପ୍ରକାଶିତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ପ୍ରବନ୍ଧ ଆଦି ଲେଖା ଆଧାରରେ ଏଥିରେ ଲେଖିବା ନିୟମ । ଏଣୁ ଗପ, କବିତା ଭଳି ସୃଜନାତ୍ମକ ସାହିତ୍ୟ ଏଥିରେ ରହିପାରିବ ନାହିଁ ।</p>
<p style="text-align: justify; "><b>ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର: ଓଡ଼ିଆରେ ଡିଜିଟାଲ ଲାଇବ୍ରେରି</b></p>
<p style="text-align: justify; "><b> </b></p>
<p style="text-align: justify; ">ପୁରୁଣା ବହିକୁ ଡିଜିଟାଲ ମିଡ଼ିଆରେ ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ନୂଆ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର । ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପଟି or.wikisource.org ରେ ଉପଲବ୍ଧ । ଏଥିରେ ଆଗରୁ ସ୍କାନ ହୋଇଥିବା ବହିଗୁଡ଼ିକ ଆଥରେ ଇଉନିକୋଡ଼କୁ ରୂପାନ୍ତର କରାଯାଉଛି । ଅନେକେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାରେ ଅନେକ ଉପାଦେୟ ପୁରୁଣା ବହିର ଲେଖା ଆଉଥରେ ଟାଇପ କରୁଛନ୍ତି । ଫଳରେ ସେ ବହିର ଲେଖାସବୁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିଲେ ମିଳିବ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଏମିତି ଅନେକ କାମ ଓଡ଼ିଆରେ ହୋଇସାରିଲାଣି । କିନ୍ତୁ ଆଜି ବି ଆହୁରି ପର୍ବତ ପ୍ରମାଣ କାମ ହେବାକୁ ବାକି । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମାଲିକାନାରେ ଥିବା ଅନେକ ପୋଥି ଧୀରେ ଧୀରେ ସିନ୍ଦୁରବୋଳା ହୋଇ ଉଇଖିଆ ହୋଇ ଧୀରେ ଧୀରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି । ଏଭଳି ପୋଥି ପାଠକଙ୍କ ପାଖରେ ଥିଲେ ଲେଖକ ତାହାର ଡିଜିଟାଲ ରୂପ ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ । ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶା ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଅନେକ ଲେଖା ପାଠକମାନେ ତିଆରି କରି ଜଗତର କୋଣ ଅନୁକୋଣରେ ଥିବା ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଇପାରିବେ । ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାରରେ ପୁରୁଣା ବହି, ପାଣ୍ଡୁଲିପି ଓ ପୋଥିର ଡିଜିଟାଲ ରୂପ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବାରେ ପାଠକେ ଅଳପ ଅଳପ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ ଇଣ୍ଟରନେଟରୁ ଅନେକେ ଓଡ଼ିଆ ପୁରାତନ ରଚନା ବାବଦରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇବେ । ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବ୍ଲଗ, ଫେସବୁକ ଆଦିରେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରି କିମ୍ବା ଆକୃତି/ଶ୍ରୀଲିପି ଆଦିରେ ଆଗରୁ ଟାଇପ ହୋଇଥିବା ଲେଖା ବିତରଣ କଲେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଅଧିକ ଲୋକ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ିବାକୁ ପାଇବେ । ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋକେ ଇଣ୍ଟରନେଟରୁ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟ ଜାଣୁଥିବାରୁ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ରହିଲେ ଯାଇ ଲୋକେ ପଢ଼ିବେ ଓ ନିଜେ ଲେଖିବେ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଲେଖକ ପରିଚୟ: ଶୁଭାଶିଷ ପାଣିଗ୍ରାହୀ ଓଡ଼ିଆ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ କାମକରୁଥିବା ଜଣେ ଶିକ୍ଷା-ଗବେଷକ । ଭାଷାର ବ୍ୟାବହାରିକ ଭୂମିରେ ତାଙ୍କର ବିଚରଣ ଓ ଆଧୁନିକ କାରିଗରି ଦ୍ୱାରା ପୁରାତନ ଭାଷାର ବିକାଶ-ଚାରା ରୋପଣ ତାହାଙ୍କ କାମ । ସେ ଅଧୁନା ବେଙ୍ଗାଳୁରୁର ସେଣ୍ଟର ଫର ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏଣ୍ଡ ସୋସାଇଟିର ଆକ୍ସେସ ଟୁ ନଲେଜ ପ୍ରୋଗ୍ରାମରେ ଭାରତୀୟ ଭାଷାରେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆମାନଙ୍କର ବିକାଶ ଲାଗି କାର୍ଯ୍ୟରତ । ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ବିକାଶରେ ଇଣ୍ଟରନେଟର ଭୂମିକା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରବନ୍ଧମାନ ଅନେକ ଖବରକାଗଜ ଓ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ବ୍ଲଗରେ ପ୍ରକାଶିତ । ସେ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ତଥା ଅନେକ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ବିଶ୍ୱସ୍ତରର ସମୂହର ଏବଂ ମୋଜିଲା ଲୋକାଲାଜେସସନର ସଭ୍ୟ, ଗ୍ଲୋବାଲ</p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/openness/blog-old/odia-language-paper-presented-at-second-national-language-seminar'>https://cis-india.org/openness/blog-old/odia-language-paper-presented-at-second-national-language-seminar</a>
</p>
No publisher
subha
Openness
Odia Wikipedia
Access to Knowledge
2015-05-27T15:22:31Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ରକଳ୍ପ
https://cis-india.org/openness/blog-old/op-ed-samaja-jan-2015
<b>This is an op-ed I authored for Odia newspaper the "Samaja" that got published on January 30, 2015. Through this post I intend to highlight the needs for taking the Odia language to international fora instead of keeping it confined within the books. I have covered the focus area of 3 free and open source projects: Odia Wikipedia, Odia Wikisource and Global Voices Odia in the column highlighting the need for more people to contribute.
</b>
<p style="text-align: justify; ">The Unicode version of the post is below. Interestingly 10 new accounts got created on Odia Wikipedia so far which seem to be an impact of the portion explaining about Wikipedia.</p>
<p style="text-align: justify; ">ଭାଷାଟି ଆମର ଏ ଦେଶର ମୋଟ ୬୦୦ରୁ ଅଧିକ ଭାଷା ଓ ତହିଁରୁ ୬ଟି ପୁରୁଣା ଭାଷା ଭିତରୁ ଗୋଟିଏ ବୋଲି ମାନ୍ୟତା ପାଇଲା । ଆମ ଭାଷା ମୂଳ ବିଶାଳ କଳିଙ୍ଗ ଭୂଖଣ୍ଡର ସତ୍ତାକୁ ଧରି ରଖିଥିବା ବୋଧେ ଏକଇ ଭାଷା । ଏତେ ସବୁ ପରେ ମଧ୍ୟ ଆମ ଭାଷା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସ୍ତରରେ କେତେ ପରିଚିତ, ତାହା ନକହିବା ଭଲ । ଯେଉଁଠି ନିଜ ରାଜ୍ୟର ଲୋକେ ଓଡ଼ିଆରେ କଥା ହେବାକୁ ନାରାଜ ସେଠି ଦେଶବିଦେଶରେ ପତିଆରା କଥା କହିବା ତୁଚ୍ଛା ପାଗଳାମି ବୋଲି ପାଠକେ ହୁଏତ ଭାବୁଥିବେ । ତେବେ ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଆଲୋଚନା କରିବା ପଛରେ ରହିଛି ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମାନସିକତା ବିଦେଶରୁ ଆସିଥିବା ଲୋକଟେ ଅଧିକ ଆଦର ପାଏ, ନିଜ ଲୋକେ ବିଦେଶ ଯାଇ ବାହୁଡ଼ିଲେ ଅଧିକ ସମ୍ମାନର ଅଧିକାରୀ ହୁଅନ୍ତି, ଏମିତି ଲୋକେ ମଦ ପିଇଲେ ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ବକନ୍ତି ବୋଲି ଶୁଣାଯାଏ! ଏଣୁ ନିଜ ରାଇଜ ଆଉ ଦେଶରେ ଯେବେ ଆମ ଭାଷାଟି ଗାଁ କନିଆଁ, କାଳେ ବିଦେଶରେ କାଟ୍ତି ବଢ଼ିଲେ, ଭାଷାଟି ଏକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଭାଷା ବୋଲି ବିଖ୍ୟାତ ହେବ ଆଉ ନିଜ ଲୋକଙ୍କ ତା' ପ୍ରତି ଆଦର ବଢ଼ି ।ରେ ବୋଲି ବିଚାରିବା । କେଇଦିନ ତଳେ ଇଟାଲିରୁ ଜଣେ ସାଙ୍ଗ ଜଣାଇଲେ "ଓଡ଼ିଆ' ଶବ୍ଦଟି (ସେମାନେ, ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ ଓ ସ୍ପାନିସ ଭାଷାଏ "ଓଦିଆ' ବୋଲି ଉଚ୍ଚାରଣ କରନ୍ତି) ଘୃଣା କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । ମୁହଁରେ କହିଲି ନାହିଁ, ହେଲେ ମନରେ ଭାଜିଲି ଆମ ଲୋକେ ନିଜ ଭାଷାକୁ କ'ଣ କମ ହୀନିମାନ କରନ୍ତି! ଯଦି ଆମ ଭାଷା ଜଗତର ଛାମୁଆଁ ଭାଷା ଭିତରୁ ଗୋଟେ ହୋଇପାରନ୍ତା ତା'ହେଲେ ଏ "ଘୃଣାର ଭାଷା' ହୋଇ ଆଉ ରହନ୍ତା ନାହିଁ । ତେବେ ଆମ ଭିତରୁ କେତେଜଣ ଜଗତର ଆଉ ଭାଷା ଗବେଷାଳିଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ନିଜ ଭାଷା କଥା ପକାଉଛୁ? ଓଡ଼ିଶା ସୀମା ଡେଇଁଲେ ଓଡ଼ିଆମାନେ ଏତେ ଅନର୍ଗଳ ହିନ୍ଦୀ କହିବେ ଆପଣଙ୍କୁ ବୋଧ ହେବ ବୋଧେ ଏମାନେ ମାଆ ପେଟରୁ ହିନ୍ଦୀ ଶିଖିଥିଲେ । ଅଧିକ ଭାଷା ଶିଖିଲେ ଭଲ, କାମରେ ଆସେ । ହେଲେ ନିଜ ଭାଷାକୁ ତୁଚ୍ଛକରି କିଏ ନୂଆ ଭାଷାରେ ଏତେ ପାରଙ୍ଗମ ହୁଏନା । ଆଜି ଯାଏ ଆମ ଭାଷାର ଏତେ ସାହିତ୍ୟ ଯେ ଗଢ଼ା, ତା'ଭିତରୁ କେତେ ଅନ୍ୟ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ ହୋଇଛି? ଯେଉଁମାନେ ଆମ ସାହିତ୍ୟର ମୁଖିଆ ବୋଲାଇ କାଳକାଳ ଧରି ଗାଦି ମାଡ଼ି ବସିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ପୁଚ୍ଛିବାର ବେଳ ଆସିଛି କାହିଁକି ଆମେ ଖାଲି ଅନ୍ୟ ଭାଷାରୁ ଅନୁବାଦ କରୁଛୁ, କାହିଁକି ଆମର କାଳଜୟୀ ଲେଖାମାନ ଦେଶ ଓ ଦେଶ ବାହାରେ ପଢ଼ାଯାଉନାହିଁ? ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଭିତରୁ କେବଳ ତାମିଲ ଭାଷା କଥା ଚର୍ଚ୍ଚା ହୁଏ ଦେଶବିଦେଶରେ । କାରଣ କ'ଣ ଜାଣନ୍ତି? ବାକିସବୁ କାରଣ ବାଦ୍ ସବୁଠୁ ବଡ଼ କାରଣଟି ହେଲା ସେ ଭାଷାର ପୁରୋଧାମାନେ ରାଜ୍ୟ କି ଦେଶ ଭିତରେ ବାନ୍ଧି ନହୋଇ ନିଜ ଭାଷାକୁ ସାରା ଜଗତକୁ ନେଇଛନ୍ତି । ଖାଲି ପଇସାର ଟାଣରେ ଏ କାମ ହୋଇନାହିଁ, ଏଥିରେ ଧନ, ରାଜନୀତି ଆଉ କୂଟନୀତି ଲାଗିଛି । ଆମ ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ଥରୁଟେ ବିଦେଶ ଗଲେ ସେଠି ନିଜ ଭାଷା, ରାଇଜ କଥା କେତେ ଯେ ଗପନ୍ତି ତା ମା' ଗଙ୍ଗେଇଙ୍କି ଜଣା । ଗପୁଥିଲେ ତାଙ୍କ ପରିଚିତ ମହଲରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବାବଦରେ ମଞ୍ଜିଟିଏ ପୋତା ହୋଇଥାନ୍ତା, ଅନ୍ତତଃ କିଛି ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଆ ବହି ଅନୁଦିତ ହୋଇଥାନ୍ତା, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପୁରୁଣାପଣ ବାବଦରେ ବିଦେଶୀ ବ୍ଲଗରେ, ଖବରକାଗଜରେ, ଟେଲିଭିଜନରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ହୋଇଥାନ୍ତା । ହୋଇଛି କି ଏଥିରୁ କାଣିଚାଏ? ଆଜିର ପିଢ଼ି ଯାହାଦେଇ ଶିଖୁଛନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ସେଇ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିଖାଇପାରିଲେ ସିନା ସେମାନେ ଶିଖିବେ । ଖାଲି ଏବର ପିଢ଼ିକୁ ଦୋଷ ଦେଇ ଭାଷା ମରିଯାଉଛି ବୋଲି କୁମ୍ଭୀର କାନ୍ଦଣା କାନ୍ଦିଲେ କି ହେବ କି ଆମେ ନିଜ ଭାଷାର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ କଥା ବିଚାରୁଛୁ, ହେଲେ ଆକାଶ କଇଆଁ ସ୍ୱରୂପ "ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା କେନ୍ଦ୍ର ଅନୁଦାନ ରାଶି' ଆସିବାକୁ ନଚାହିଁ ବିଦେଶରୁ ରାଶି କେମିତି ଆସି ଏ କାମରେ ଲାଗିବ ତା ପାଇଁ ବାଟ ତିଆରୁଛୁ କି? ତେବେ ଏ ଦୁଃଖ ବଖାଣିଲେ ନସରେ । ଚୋରକୁ ମାନ ମାରି ଖପରାରେ ଖାଇଲେ ଏଠି ଘରବୁଡ଼ି ଆଣ୍ଠୁଏ ହେବ । ତେଣୁ ବେଳ ଥାଉଁଥାଉଁ କିଛି ନିଅଁ ପୋତା ଚାଲୁ, ତେଣିକି ଘର ଯେବେ ଗଢ଼ାଯିବ ଏ ସାହା ହେବ । ଓଡ଼ିଆର ପରିଚିତି ଦେଶବିଦେଶରେ ଯେତିକି ଉଣା, ଜଗତର ବାକି ଭାଷା ପାଇଁ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜ୍ଞାନର ଭଣ୍ଡାରରେ ମଧ୍ୟ ସେତିକି ଅଜଣା । ଇଂରାଜୀ ବାଦ୍ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାଷାର ଲେଖାର ପ୍ରକାଶନ ପାଇଁ ଅନେକ ସ୍ଥାନ ରହିଛି । ତେବେ ଏମିତି କେତୋଟି ଜାଗତିକ ସ୍ଥାନରେ ଓଡ଼ିଆର ଚିହ୍ନଟେ ଯେ ରହିବା ଲୋଡ଼ା ତା କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ । କାନ୍ଦିବୋବାଳି ରାମମୋହନ ଲାଇବ୍ରେରି ସକାଶେ କେଇଶହ ବହି ଛାପି ଯେଉଁମାନେ ନିଜର ବା ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କରିବେ ବୋଲି ସାଧି ବସିଥିବେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ନାକରା ଖବର- ଆଉ ପିଲେ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ୁନାହାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ କଥା ଛାଡ଼ନ୍ତୁ, ପିଲେ ବହି ପଢ଼ୁନାହାନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଆଜିକାଲି ଲୋଡ଼ା ଭଳିକି ଭଳି ଗେମ, ଆନିମେସନ ଆଉ ଗ୍ରାଫିକ୍ ନଭେଲ (କମିକ୍ସ ଭଳି ଛବି ସମ୍ବଳିତ ବହି) । ପୁଣି ପିଲାଏ ମୋବାଇଲ ଆଉ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରୁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜି ବସିୁଛନ୍ତି ନୂଆନୂଆ କଥା । ଆଜିର ପିଢ଼ି ଯାହା ଦେଇ ଶିଖୁଛନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ସେଇ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିଖାଇପାରିଲେ ସିନା ସେମାନେ ଶିଖିବେ । ଖାଲି ଏବର ପିଢ଼ିକୁ ଦୋଷ ଦେଇ ଭାଷା ମରିଯାଉଛି ବୋଲି କୁମ୍ଭୀର କାନ୍ଦଣା କାନ୍ଦିଲେ କି ହେବ? ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ: ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ପହଞ୍ଚôଲେ କୌଣସି ବିଷୟ ଖୋଜିବାକୁ ପ୍ରଥମେ ଖୋଲାହୁଏ ଗୁଗୁଲ କି ୟାହୁ ଭଳି ସର୍ଚ୍ଚ ଇଞ୍ଜିନ । ଖୋଜିଲାପରେ ଯାହା ପ୍ରଥମ ଲିଙ୍କ୍ରେ ଆସେ ସେ ହେଲା ଉଇକିପିଡ଼ିଆ । ଏଇଟି ଜଗତର ବିଶାଳତମ ଜ୍ଞାନକୋଷ । ୨୦୦୧ରେ ଇଂରାଜୀ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ପରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଭାବେ ପଞ୍ଜାବୀ ଓ ଅହମିୟା ସହ ଯେ ଓଡ଼ିଆ ଏଥିରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଲା ତା' ଅନେକ ଜାଣିନଥିବେ । ୨୦୦୨ରେ ତିଆରି ସିନା ହୋଇଗଲା । ହେଲେ ଏଥିରେ ଲେଖିବ କିଏ? ଇଂରାଜୀର ପାଠକ ଓ ଲେଖକ ଅଧିକ । ଆଉ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ଲେଖିଲେ କଉଡ଼ିଟିଏ ମିଳେନାହିଁ । ସ୍ୱେଚ୍ଛାରେ ଲେଖିବାକୁ ବିଦେଶରେ ଯେମିତି ଲୋକ ବାହାରନ୍ତି ଆମର ସେ ଅବସ୍ଥା ନାହିଁ । ତଥାପି ୨୦୧୧ ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ଥିବା କିଛି ଓଡ଼ିଆ ଏ ତିମିରରେ କିଛି ଆଲୁଅ ଜଳାଇଲେ । ଧୀରେଧୀରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ଓଡ଼ିଆମାନେ ମଧ୍ୟ ସେଥିରେ ଯୋଡ଼ିହେଲେ । ଆଉ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବିଶାଳତମ ଅନଲାଇନ ଜ୍ଞାନକୋଷ । <a href="http://or.wikipedia.org" target="_blank">or.wikipedia.org</a> ରେ ଉପଲବ୍ଧ ଏ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ ସୀମିତ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ଦେଇ ସମ୍ପାଦିତ ହେଉଥିବାରୁ ସେତେ ବିଶାଳ ନୁହେଁ ସତ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଉପଲବ୍ଧ ବିଶାଳତମ ୱେବସାଇଟ । ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ମାସିକ ପାଠକ ୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ । ବହିର ପାଠ ବହି ବାହାରେ ବ୍ୟବହାର ହେବାରେ ପୁଣି ଟାଇପ କରିବାର ଯେଉଁ ବାଧକ ତା' ଏଥିରେ ନାହିଁ । ମଜାର କଥା ଯେ ଅନେକ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାଭାଷୀ ଉଇକିଆଳିଗଣ (ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ସମ୍ପାଦକ) ବେଳେବେଳେ ଆପୋଷରେ ଏକ ଆଉଜଣଙ୍କ ଦେଶ-ଭାଷା-ଚଳଣି-ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖିବା ଦେଖାଯାଏ । ୨୮୮ରୁ ଅଧିକ ଭାଷାଭାଷୀ ଏମିତି ଅଗଣିତ ଲୋକ ଯେଉଁଠି ମିଶି ଲେଖନ୍ତି ସେଠି ଭାଷାଟିଏ ଯୋଜନଯୋଜନ ଡେଇଁ ଜଗତର କୋଣ ଅନୁକୋଣ କେଡ଼େ ସହଜରେ ପହଞ୍ଚିପାରେ ଏ ତା'ର ଏକ ଉଦାହରଣ । ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର: ଆମ ଭାଷାରେ ଏଯାବତ୍ କେଇ ଲକ୍ଷ ବହି ଛପାଯାଇସାରିବଣି । ହେଲେ ଏ ସବୁ ବହି କ'ଣ ସଭିଁଏ ପଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ପାଆନ୍ତି? କାହାପାଖରେ ପାଠାଗାର ଯିବାପାଇଁ ବେଳ ନାହିଁ ତ ହାତପାହାନ୍ତାରେ ବହି ନଥିବାରୁ କିଏ ଓଡ଼ିଆ ଛାଡ଼ି ବାକି ଭାଷାର ଲେଖାପଢ଼ା ଆଦରୁଛି । ଆମ ଭାଷାର ପାଠକ କମିକମି ଯାଉଛନ୍ତି । ସମାଧାନର ପନ୍ଥା କ'ଣ ହୋଇପାରେ? ଆମ ଭାଷା ଖାଲି କ'ଣ ସାହିତ୍ୟ ଆଉ ସାହିତ୍ୟକଙ୍କ ଭାଷା କି ଲୋକମୁଖର କଥିତ ଭାଷା ହୋଇ ରହିଯିବ? ଆଜିର ପିଢ଼ି ପାଖରେ ପହଞ୍ଚôବାଲାଗି ତାକୁ ମନ ପଢ଼ିବାକୁ, ଜିଣିବାକୁ ହେବ । ଏଥି ।ଇଁ ପ୍ରାଥମିକ କାମଟି ହେଲା ବିରଳ ଓ ଛପା ହେଉନଥିବା ଅନେକ ପୁରାତନ ବହି ଇଣ୍ଟରନେଟ ଜରିଆରେ ପାଠକମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ନେବା । ଯଦି ପାଠାଗାରରୁ କୌଣସି କାରଣରୁ ବହିଟି ଚୋରିହୁଏ କି ପୋକ ଖାଇଯାଏ ତା'ହେଲେ ଲେଖକର ଶ୍ରମର ଦେଉଳ ଭୁଶୁଡ଼ି ଡ଼େ । ତାକୁ ସାଇତିବାର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ବାଟ ହେଉଛି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ । ପୁରୁଣା ଓ ବିରଳ ବହିମାନ ଛପାଇବାରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ସୃଜନିକା ଅନୁଷ୍ଠାନର କାମ ଏକ ଐତିହାସିକ ପଦକ୍ଷେପ । ୧୮୪୦- ୧୯୪୦ ଭିତରେ ପ୍ରକାଶିତ ପତି୍ରକା, ୨୫ରୁ ଅଧିକ ଅଭିଧାନ ତଥା ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷ ଭଳି ପୋଥିକୁ ମିଶାଇ ୭୪୦ରୁ ଅଧିକ ବହିକୁ ଡିଜିଟାଲ ରୂ ଦେବାରେ ସେମାନଙ୍କ ଅବଦାନ କାହିଁରେ କେତେ । ହେଲେ ଏ ବହିର ଲେଖାସବୁ ଆଉଥରେ ବ୍ୟବହାର ହେବା, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ରେ ଖୋଜିପାଇବା ତଥା ମୋବାଇଲ ଆଦିରେ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଆଉଥରେ ଟାଇପ ହେବା ଜରୁରୀ । ସବୁଯାକ ବହିକୁ ଟାଇପ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, ହେଲେ କିଛିକିଛି ବହି ଧୀରେଧୀରେ ଟାଇପ ହୋଇପାରିବ । ସେ କାମଟି ଅଧୁନା ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିାଠାଗାରରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଇଣ୍ଟରନେଟରେ <a href="http://or.wikisosurce.org" target="_blank">or.wikisosurce.org</a> ରେ ପାଠକେ ଏହାକୁ ଖୋଲି ପଢ଼ିପାରିବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭଞ୍ଜ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ପରି ଏ ଯୁଗର ମହାନ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କ ରଚନାବଳୀ । ପ୍ରକଳ୍ପଟି ଅଣଲାଭକାରୀ, ଆଉ କପିରାଇଟ ନଥିବାରୁ ବହି ସବୁ ଖୋଲାରେ ପାଠକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ । <br /><br />ଗ୍ଲୋବାଲ ଭଏସେସ: ଉପର ଦୁଇ ପ୍ରକଳ୍ପ ତ ଗଲା ବହିର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଆଉ ଜ୍ଞାନକୋଷ ବା ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ ଗଢ଼ିବାର କଥା । ହେଲେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣା ଆଉ ଜନମତର ମହତ ମଧ୍ୟ ଊଣା ନୁହେଁ । ଘଟୁଥିବା ଘଟଣାବଳୀ ଓ ତହିଁରେ ଜନ-ଅଭିମତକୁ ଭରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଏକ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ହେଉଛି ଗ୍ଳୋବାଲ ଭଏସେସ । ସୌଭାଗ୍ୟର କଥା ଯେ ହିନ୍ଦୀ ଓ ବଙ୍ଗଳା ପରେ ଏଥିରେ ୩ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଭାବେ ଓଡ଼ିଆ ସ୍ଥାନୀତ । ଓଡ଼ିଆ ପାଠକଙ୍କ ପାଇଁ ଖବର ବୋଲି ଯାହା ଖବରକାଗଜରେ ଆସେ ତା ବାହାରେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣା ସହ ପରିଚିତ ଲାଭ ପାଇଁ ଏ ଏକ ବଡ଼ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇପାରେ । ଏହା <a href="http://or.globalvoicesonline.org" target="_blank">or.globalvoicesonline.org</a> ରେ ଉପଲବ୍ଧ । ଏ ମଧ୍ୟ ଏକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ପରିଚାଳିତ ପ୍ରକଳ୍ପ ଯାହାର ଦୁଆର ଭାଷା ଦକ୍ଷତା ଥିବା ଲେଖକଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲା ।<br clear="all" /></p>
<hr />
<p>Click to read a copy of the original article published by the <a href="https://cis-india.org/openness/blog-old/samaja-op-ed-jan-2015.pdf" class="external-link">Samaja here</a></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/openness/blog-old/op-ed-samaja-jan-2015'>https://cis-india.org/openness/blog-old/op-ed-samaja-jan-2015</a>
</p>
No publisher
subha
Access to Knowledge
Wikimedia
Wikipedia
Odia Wikipedia
Openness
2015-01-31T04:51:15Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ଏକ ଅନୁଶୀଳନ
https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b2db3eb37b3e-b2ab3eb07b01-b0fb15-b05b28b41b36b40b33b28
<b>On the day of the International Mother Language Day, it is important to look outside and draw inspirations from several success stories of digital activism for languages. Hebrew, an ancient language that was almost dead for over 1500 years was revived from ashes like phoenix. Even after being honoured with the classical language status in the same category of Sanskrit and Tamil, Odia has not seen much progress in the digital sphere. </b>
<p style="text-align: justify; ">It has not yet being used for governance and judiciary even though the Orissa Official Language Act exist officially since 1954. Almost all of the newspapers do not have their content available in the Unicode standard. Large amount of Odia-language content could otherwise have influenced Google to include Odia along with the other nine Indian languages in their home page. The writer was privileged to be asked for advising on enlisting the online resources available in Odia language for the first Unicode-based Odia portal by the government "<a href="http://odia.odisha.gov.in/"><span>odia.odisha.gov.in</span></a>". There is a huge gap in the way knowledge is disseminated in Odia. Odia Wikisource and Odia Wikipedia are trying to fill this gap to some extent where the former project has over 290 volumes of digitized text and the latter has over 11000 encyclopedic entries in Odia. Odia Wikisource is creating the next level of the book scanning work done by Srujanika, a Bhubaneswar-based non-profit that has scanned over 150000 pages from many Odia books. Similarly, Odia Wikisource is aiming to be to what <i>Purnachandra Bhasakosha</i>, a lexicon published in 1930s with thousands of lexical and encyclopedic entries, meant to the contemporary Odia society. But all of these are not enough until there is much awareness in the government front that could lead more policy-level reforms and a better governance in the native language.</p>
<hr />
<p style="text-align: justify; ">The article was published in in Odia newspaper the Samaja on February 21, 2016. Full text in Odia below:</p>
<p style="text-align: justify; ">ପୃଥିବୀର ଏକ ପୁରୁଣା ଭାଷା ଭିତରୁ ଗୋଟିଏ ଭାଷା ହେଲା ହିବ୍ରୁ । ଏ ଭାଷାଟି ୧୫୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ କାଳ ଦରମଲା ରହି ଫିନିକ୍ସ ଚଢେ଼ଇ ଭଳି ପାଉଁଶ ତଳୁ ଉଠିଲା । ଏବେ ଏ ଭାଷାଟି ପାଖାପାଖି ୯୦ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ କଥିତ; ପୁଣି ଏ ଭାଷାରେ ଦେଶର ଶାସନ ଚଳେ ଆଉ କମ୍ପୁ୍ଟର ଅପରେଟିଂ ସିଷ୍ଟମ ଓ ମୋବାଇଲ ଇଣ୍ଟରଫେସରେ ଦିଶେ । ଏସବୁ ପଛରେ ରହିଛି ବିଜ୍ଞାନ ଓ କାରିଗରୀର କରାମତି । ଯଦି ଦେଶର ଶାସନ ନିଜ ଭାଷାରେ ହୁଏ ତେବେ ଶାସନ ପାଇଁ ଦରକାରୀ ଉପାଦାନସବୁ ନିଜ ଭାଷାରେ ତିଆରି ହୁଏ । ଆଉ ଏ ଉପାଦାନମାନ ତିଆରିବା ଲାଗି ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗଢ଼ାହୁଏ । ପିଲେ ଚାକିରି କରନ୍ତି । ଭାଷା ଶାସନର ଭାଷା ହେଲେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଜ୍ଞାନର ଭାଷା ହୋଇ ଭାତ ଦିଏ । ନିଜ</p>
<p style="text-align: justify; ">ସଙ୍ଗେ ଯୋଡ଼ା ଏ ରଥଚକର ଗୋଟେ ଅର ହୁଗୁଳା ହେଲେ ଆରଟି ଭୁଷୁଡ଼ି ପଡ଼ିବ । ଆଉ ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ ଏ ଅର ଭିତରୁ କେଉଁ ଅର କେମିତି ରହିଛି ଆଉ କ’ଣ ମରାମତି ହେବ ଆମକୁ ବେଳ ହୁଁ ଭାବିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଅପ୍ରିୟ ସତ କଥା ହେଲା ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ମିଳିବାର ଦୁଇ ବର୍ଷ ବିତିଗଲା ପରେ ବି ଓଡ଼ିଆ ଏବେ ଯାଏ କୋର୍ଟ କଚେରିର ଭାଷା ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ । ସରକାରୀସ୍ତରରେ ଓଡ଼ିଆର ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବହାର ବଦଳରେ ହିନ୍ଦୀରୁ ଉଧାରି ଆଣି ପାଳିତ ହେଉଛି ‘ରାହଗିରି ଦିବସ’ । ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ବି ସେଇଆ । ଆଉ କାହା ସଙ୍ଗେ ମିତ ବସିବାରେ ଆପତ୍ତି ନାହିଁ ହେଲେ ନିଜ ପରିଚୟ ହାରି ସେ ମିତ ବସିବାରେ କି ସୁଖ! ସରକାରୀସ୍ତରରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ଯେଉଁ ଭଳି ତାଙ୍କ ୱେବସାଇଟସବୁ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଭାଷାରେ ତିଆରି ହୋଇଛି ଆମର ସେମିତି ହୋଇ ନାହିଁ । ନିକଟରେ <a href="http://odia.odisha.gov.in/"><span>odia.odisha.gov.in</span></a> ନାମରେ ସାଇଟଟିଏ ସରକାର ତିଆରି କଲାବେଳେ ଏହି ଲେଖକକୁ ସେଥିରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କମ୍ପୁ୍ଟର ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସାଜସରଞ୍ଜାମ ବାବଦରେ ପରାମର୍ଶ ଦେବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ଏ ସାଜସବୁ ଖୋଜିବା ବେଳେ ଓଡ଼ିଆରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା ୱେବସାଇଟ ବାବଦରେ କିଛି ତଥ୍ୟ ଆଖି ସାମନାକୁ ଆସିଥିଲା । ଗୁଗୁଲ ସର୍ଚରେ ଓଡ଼ିଆ ଆସୁ ନଥିବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଲା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖାର ଅଭାବ । ଓଡ଼ିଆରେ କେଇ ଶହ ଖବରକାଗଜ ଦୈନିକ ଛପାଯାଉଥିଲେ ହେଁ ମୁଖ୍ୟ ଖବରକାଗଜର ୱେବସାଇଟରେ ଉଇନିକୋଡ ମାନକରେ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖା ନାହିଁ । ଲେଖାସବୁ ଅଣ-ମାନକ ଲିପି ଏନକୋଡିଂରେ ରହିଛି କିମ୍ବା ଛବି ଭାବେ ରହିଛି । ଫଳରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିଲେ ଲେଖାଯାକ ମିଳିବ ନାହିଁ । ସେମିତି <a href="http://bhulekh.ori.nic.in/"><span>bhulekh.ori.nic.in</span></a> ଭଳି ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ସାଇଟଟିରେ ଅଣ-ମାନକ ଫଣ୍ଟରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବାରୁ ସାଧାରଣ ଲୋକେ ସରକାରୀ ନଥିପତ୍ର ଖୋଜି ପାଇପାରୁନାହାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ ଯେତେକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବେ ଚାଲିଛି ସବୁ କେବଳ ସାହିତ୍ୟ ଓ ଶାସନକୁ ନେଇ କିନ୍ତୁ କେଉଁ କେଉଁ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ବାକି ଜାଗତିକ ଭାଷାଏ ଆଗକୁ ବଢ଼ିଛନ୍ତି ଆଉ ଓଡ଼ିଆରେ କି କି ଚିଜ ନିହାତି ଲୋଡ଼ା ତା’ ଲାଗି ଆକଳନ ଲୋଡ଼ା ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଭାରତରେ ୧୯୫୫ ଆଗର ପ୍ରାୟ ବହି କପିରାଇଟ ବାହାରେ । ଏ ବର୍ଗରେ ଥିବା ଓଡ଼ିଆ ବହିସବୁ ଧୀରେଧୀରେ ଉଇଙ୍କ ଆହାର ହେବା ଉପରେ । ଭୁବନେଶ୍ୱର ସୃଜନିକା ଅନୁଷ୍ଠାନ, ରାଉରକେଲା ଏନଆଇଟି ଓ ପ୍ରଗତି ଉତ୍କଳ ସଂଘ ଉଦ୍ୟମରେ ହୋଇଥିବା ଉଦ୍ୟମ ଫଳରେ ଦେଢ଼ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୃଷ୍ଠା ସ୍କାନ କରାଯାଇଛି । ଏଥିରୁ କିଛି ଏବେ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର ପ୍ରକଳ୍ପର <a href="http://or.wikisource.org/"><span>or.wikisource.org</span></a> ୱେବ୍ସାଇଟରେ ଉପଲବ୍ଧ । ସ୍ୱେଚ୍ଛାରେ ଓଡ଼ିଆ ପାଠକମାନେ ନିଜ ପସନ୍ଦର ବହିସବୁକୁ ଡିଜିଟାଇଜ କରି ସ୍କାନ ଛବିରୁ ଲେଖାର ରୂପାନ୍ତର କାମ କରିପାରୁଛନ୍ତି । ଏଥି ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତ ଭଳି ଆମ ଭାଷାର ସମ୍ପତ୍ତି ଧୀରେଧୀରେ ଏଥିରେ ଆସିବାକୁ ଲାଗିଲାଣି । ଏଥି ସହିତ ଗୋପାଳ ପ୍ରହରାଜଙ୍କ ଭାଷାକୋଷ ତିଆରି କାମକୁ ଏବର ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଗକୁ ନେବାର ଉଦ୍ୟମ ହେଲାଣି । ଏ ଯାବତ ୧୧ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲେଖା ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିିଡିଆରେ <a href="http://or.wikipedia.org/"><span>or.wikipedia.org</span></a> ୱେବ୍ସାଇଟରେ ଉପଲବ୍ଧ । ସାମୂହିକ ଉଦ୍ୟମ ଛଡ଼ା କିଛି ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ଓ ସଙ୍ଗଠନ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆରେ କିଛି ୱେବ୍ସାଇଟ ଆଗରୁ ବଖଣାଯାଇଥିବା ଫାଙ୍କା ଥାନ ପୂରଣ କରିବା କାମରେ ମଧ୍ୟ ଲାଗିଛନ୍ତି । ତେବେ ଆଉ ଭାଷା ସଙ୍ଗେ ଓଡ଼ିଆକୁ ସମକକ୍ଷ କରିବା ଲାଗି ଆହୁରି ଅନେକ ଉଦ୍ୟମ ଆବଶ୍ୟକ । ବିଶେଷକରି ସରକାରଙ୍କ ପାଖେ ସଚେତନତା ଲୋଡ଼ା । କେବଳ କୋଟିକୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ରକଳ୍ପ ନୁହେଁ ବରଂ ଘରର ମୂଳଦୁଆ ଗଢ଼ା କାମ ପାଇଁ ଅଧିକ ଉଦ୍ୟମ ନିହାତି ଲୋଡ଼ାପଡ଼ିଛି ।</p>
<h3 style="text-align: justify; ">News Clipping</h3>
<p style="text-align: justify; "><img src="https://cis-india.org/home-images/Samaja_February21.jpg/@@images/8d0c9a08-ab7d-4928-b3bf-89c88b718cf3.jpeg" alt="Samaja" class="image-inline" title="Samaja" /></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b2db3eb37b3e-b2ab3eb07b01-b0fb15-b05b28b41b36b40b33b28'>https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b2db3eb37b3e-b2ab3eb07b01-b0fb15-b05b28b41b36b40b33b28</a>
</p>
No publisher
subha
CIS-A2K
Odia Wikipedia
Access to Knowledge
2016-02-27T04:28:20Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ କିଛି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଇଣ୍ଟରନେଟ ପ୍ରକଳ୍ପ
https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b2db3eb37b3e-b2ab3eb07b01-b15b3fb1bb3f-b05b28b4db24b30b4db1cb3eb24b40b5f-b07b23b4db1fb30b28b47b1f-b2ab4db30b15b33b4db2a
<b>With more free and open software coming in, more people are coming together and collaborating. The ownership of various projects are coming from bigger corporations to the hands of people. It is essential to learn about the global, collaborative and multilingual projects in our language so that it come out of the four walls of literature and become the language of economy and knowledge. In this piece, I have discussed about three open knowledge projects Odia Wikipedia, Odia Wikisource and Global Voices Odia, how they work and how anyone can contribute in these projects.
</b>
<p style="text-align: justify;">The article was published in <a class="external-link" href="http://odia.yourstory.com/read/9fc7c70a93/-">Your Story</a> on January 14, 2016.</p>
<hr />
<p style="text-align: justify;">ଭାଷାଟି ଆମର ଏ ଦେଶର ମୋଟ ୬୦୦ରୁ ଅଧିକ ଭାଷା ଓ ତହିଁରୁ ୬ଟି ପୁରୁଣା ଭାଷା ଭିତରୁ ଗୋଟିଏ ବୋଲି ମାନ୍ୟତା ପାଇଲା । ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ରାଜ୍ୟ ହେବାରେ ଓଡ଼ିଆ ହେଉଛି ଏସିଆରେ ପ୍ରଥମ । ଆମ ଭାଷା ମୂଳ ବିଶାଳ କଳିଙ୍ଗ ଭୁଖଣ୍ଡର ସତ୍ତାକୁ ଧରି ରଖିଥିବା ବୋଧେ ଏକୋଇ ଭାଷା । ଏତେ ସବୁ ପରେ ମଧ୍ୟ ଆମ ଭାଷା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସ୍ତରରେ କେତେ ପରିଚିତ ତାହା ନ କହିବା ଭଲ ।</p>
<p style="text-align: justify;" class="callout">ଓଡ଼ିଆ ଭଳି ଏତେ ପୁରାତନ ଭାଷା ଜଗତରେ ରହିଛି ବୋଲି କେଇ ଶହ ବର୍ଷ ତଳେ ଆମ ନିଜର ଥିବା ଆମ ପଡ଼ିଶା ବଙ୍ଗ, ବିହାରର ଲୋକେ ମଧ୍ୟ ଜାଣିଥିବେ କି ନାଁ ସନ୍ଦେହ । ଯେଉଁଠି ନିଜ ରାଜ୍ୟର ଲୋକେ ଓଡ଼ିଆରେ କଥା ହେବାକୁ ନାରାଜ ସେଠି ଦେଶବିଦେଶରେ ପତିଆରା କଥା କହିବା ତୁଚ୍ଛା ପାଗଳାମି ବୋଲି ପାଠକେ ହୁଏତ ଭାବୁଥିବେ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ତେବେ ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଆଲୋଚନା କରିବା ପଛରେ ରହିଛି ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମାନସିକତା । ବିଦେଶରୁ ଆସିଥିବା ଲୋକଟେ ଅଧିକ ଆଦର ପାଏ, ନିଜ ଲୋକେ ବିଦେଶ ଯାଇ ବାହୁଡ଼ିଲେ ଅଧିକ ସମ୍ମାନର ଅଧିକାରୀ ହୁଅନ୍ତି, ଏମିତିକି ଲୋକେ ମଦ ପିଇଲେ ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ବକନ୍ତି ବୋଲି ଶୁଣାଯାଏ! ଏଣୁ ନିଜ ରାଇଜ ଆଉ ଦେଶରେ ଯେବେ ଆମ ଭାଷାଟି ଗାଁ କନିଆଁ, କାଳେ ବିଦେଶରେ କାଟତି ବଢ଼ିଲେ, ଭାଷାଟି ଏକ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଭାଷା ବୋଲି ବିଖ୍ୟାତ ହେବ ଆଉ ନିଜ ଲୋକଙ୍କ ତା ପ୍ରତି ଆଦର ବଢ଼ିପାରେ ବୋଲି ବିଚାରିବା । ଏ କଥାଟି ଯେ ଆମ ବିଲାତ ଫେରନ୍ତା ବାବୁ ମାନେ ହେଜିନଥିବେ ତା' ନୁହେଁ, ହେଲେ ଯେଉଁଠି ଖଣ୍ଡି ଇଂରାଜୀ ଓ ହିନ୍ଦିରେ କାମ ଚଳି ଯାଉଛି ସେଠି ସେମାନେ କାହିଁକି କଷଣ ସହି ଯେ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଇଂରାଜୀ ଶିଖିବେ ଆଉ ପାଞ୍ଚ ଦେଶର ଲୋକଙ୍କ ଆଗରେ ନିଜ କଥା ସଳଖେ ବଖାଣିବେ? କାମ ତ ଚଳିଯାଉଛି!</p>
<p style="text-align: justify;">କେଇଦିନ ତଳେ ଇଟାଲିରୁ ଜଣେ ସାଙ୍ଗ ଜଣାଇଲେ "ଓଡ଼ିଆ" ଶବ୍ଦଟି (ସେମାନେ, ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ ଓ ସ୍ପାନିସ ଭାଷୀଏ "ଓଦିଆ" ବୋଲି ଉଚ୍ଚାରଣ କରନ୍ତି) "ଘୃଣା କରିବା" ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । ମୁହଁରେ କହିଲି ନାହିଁ, ହେଲେ ମନରେ ଭାଜିଲି ଆମ ଲୋକେ ନିଜ ଭାଷାକୁ କଣ କମ ହିନିମାନ ନ କରନ୍ତି । ଯଦି ଆମ ଭାଷା ଜଗତର ଛାମୁଆଁ ଭାଷା ଭିତରୁ ଗୋଟେ ହୋଇପାରନ୍ତା ତାହେଲେ ଏ "ଘୃଣାର ଭାଷା" ହୋଇ ଆଉ ନ ରହନ୍ତା । ତେବେ ଆମମାନଙ୍କ ଭିତରୁ କେତେ ଜଣ ଜଗତର ଆଉ ଭାଷା ଗବେଷାଳିଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ନିଜ ଭାଷା କଥା ପକାଉଛୁ? ଆମେ ଯେଡ଼େ ବଡ଼ ଆଁ କରି ଆଉ ଜଳପ୍ରପାତକୁ ଟିଭିରେ ଦେଖୁଛୁ ଆମ ଖଣ୍ଡାଧାର କି ବରେହିପାଣିର ଛିଟିକାଏ ପାଣି ନିଜ ଦେହରେ ବଜେଇ ଚାଖୁଛୁ କି ତା'ର ମଜା?</p>
<p style="text-align: justify;" class="callout">ଓଡ଼ିଶା ସୀମା ଡେଇଁଲେ ଓଡ଼ିଆମାନେ ଏତେ ଅନର୍ଗଳ ହିନ୍ଦୀ କହିବେ ଆପଣଙ୍କୁ ବୋଧ ହେବ ବୋଧେ ଏମାନେ ଅଭିମନ୍ୟୁ ହୋଇ ବୋଉ ପେଟରୁ ହିନ୍ଦୀ ଶିଖିଥିଲେ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଅଧିକ ଭାଷା ଶିଖିଲେ ଭଲ, କାମରେ ଆସେ । ହେଲେ ନିଜ ଭାଷାକୁ ତୁଚ୍ଛ କରି, ତା' ଉପରେ ମଳ ଅଜାଡ଼ି ଦେଇ କିଏ ନୂଆ ଭାଷାରେ ଏତେ ପାରଙ୍ଗମ ହୁଏନା । ଆଜି ଯାଏ ଆମ ଭାଷାର ଏତେ ସାହିତ୍ୟ ଯେ ଗଢ଼ା, ତା ଭିତରୁ କେତେ ଅନ୍ୟ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ ହୋଇଛି । ଯେଉଁମାନେ ଆମ ସାହିତ୍ୟର ମୁଖିଆ ବୋଲାଇ କାଳ କାଳ ଧରି ଗାଦି ମାଡ଼ି ବସିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ପୁଚ୍ଛିବାର ବେଳ ଆସିଛି କାହିଁକି ଆମେ ଖାଲି ଅନ୍ୟ ଭାଷାରୁ ଅନୁବାଦ କରୁଛୁ, କାହିଁକି ଆମର କାଳଜୟୀ ଲେଖାମାନ ଦେଶ ଓ ଦେଶ ବାହାରେ ପଢ଼ାଯାଉନାହିଁ? ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଭିତରୁ କେବଳ ତାମିଲ ଭାଷା କଥା ଚର୍ଚ୍ଚା ହୁଏ ଦେଶ ବିଦେଶରେ । କାରଣ କଣ ଜାଣନ୍ତି? ବାକି ସବୁ କାରଣ ବାଦେ ସବୁଠୁ ବଡ଼ କାରଣଟି ହେଲା ସେ ଭାଷାର ପୁରୋଧାମାନେ ରାଜ୍ୟ କି ଦେଶ ଭିତରେ ବାନ୍ଧି ନ ହୋଇ ନିଜ ଭାଷାକୁ ସାରା ଜଗତକୁ ନେଇଛନ୍ତି । ଖାଲି ପଇସାର ଟାଣରେ ଏ କାମ ହୋଇନାହିଁ, ଏଥିରେ ଧନ, ରାଜନୀତି ଆଉ ଡିପ୍ଲୋମାସି ଲାଗିଛି । ଆମ ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ଥରୁଟେ ବିଦେଶ ଗଲେ ସେଠି ନିଜ ଭାଷା, ରାଇଜ କଥା କେତେ ଯେ ଗପନ୍ତି ତା' ମା' ଗଙ୍ଗେଇଙ୍କି ଜଣା । ଗପୁଥିଲେ ତାଙ୍କ ପରିଚିତ ମହଲରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବାବଦରେ ମଞ୍ଜିଟିଏ ପୋତା ହୋଇଥାନ୍ତା, ଅନ୍ତତ କିଛି ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଆ ବହି ଅନୁଦିତ ହୋଇଥାନ୍ତା, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପୁରୁଣାପଣ ବାବଦରେ ବିଦେଶୀ ବ୍ଲଗରେ, ଖବରକାଗଜରେ, ଟେଲିଭିଜନରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ହୋଇଥାନ୍ତା । ହୋଇଛି କି ଏଥିରୁ କାଣିଚାଏ? ଆମେ ନିଜ ଭାଷାର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ କଥା ବିଚାରୁଛୁ, ହେଲେ ଆକାଶ କଇଆଁ ସ୍ୱରୂପ "ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା କେନ୍ଦ୍ର ଅନୁଦାନ ରାଶି" ଆସିବାକୁ ନ ଚାହିଁ ବିଦେଶରୁ ରାଶି କେମିତି ଆସି ଏ କାମରେ ଲାଗିବ ତା' ପାଇଁ ବାଟ ତିଆରୁଛୁ କି? ତେବେ ଏ ଦୁଃଖ ବଖାଣିଲେ ନ ସରେ । ଚୋରକୁ ମାନ ମାରି ଖପରାରେ ଖାଇଲେ ଏଠି ଘରବୁଡ଼ି ଆଣ୍ଠୁଏ ହେବ । ତେଣୁ ବେଳ ଥାଉଁ ଥାଉଁ କିଛି ନିଅଁ ପୋତା ଚାଲୁ, ତେଣିକି ଘର ଯେବେ ଗଢ଼ାଯିବ ଏ ସାହା ହେବ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଓଡ଼ିଆର ପରିଚିତି ଦେଶବିଦେଶରେ ଯେତିକି ଉଣା ଜଗତର ବାକି ଭାଷା ପାଇଁ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜ୍ଞାନର ଭଣ୍ଡାରରେ ମଧ୍ୟ ସେତିକି ଅଜଣା । ଇଂରାଜୀ ବାଦ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାଷାର ଲେଖାର ପ୍ରକାଶନ ପାଇଁ ଅନେକ ସ୍ଥାନ ରହିଛି । ତେବେ ଏମିତି କେତୋଟି ଜାଗତିକ ସ୍ଥାନରେ ଓଡ଼ିଆର ଚିହ୍ନଟେ ଯେ ରହିବା ଲୋଡ଼ା ତା' କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ । କାନ୍ଦି ବୋବାଳି ରାମମୋହନ ଲାଇବ୍ରେରି ସକାଶେ କେଇ ଶହ ବହି ଛାପି ଯେଉଁମାନେ ନିଜର ବା ଭାଷାର ଉନ୍ନତି କରିବେ ବୋଲି ସାଧି ବସିଥିବେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ନାକରା ଖବର ଆଉ ପିଲେ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ୁନାହାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ କଥା ଛାଡ଼ନ୍ତୁ, ପିଲେ ବହି ପଢ଼ୁନାହାନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଆଜିକାଲି ଲୋଡ଼ା ଭଳିକି ଭଳି ଗେମ, ଆନିମେସନ ଆଉ ଗ୍ରାଫିକ ନଭେଲ (କମିକ୍ସ ଭଳି, ଛବି ସମ୍ବଳିତ ବହି) । ପୁଣି ପିଲାଏ ମୋବାଇଲ ଆଉ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରୁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜି ବସୁଛନ୍ତି ନୂଆ ନୂଆ କଥା । ଆଜିର ପିଢ଼ି ଯାହା ଦେଇ ଶିଖୁଛନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ସେଇ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିଖାଇପାରିଲେ ସିନା ସେମାନେ ଶିଖିବେ । ଖାଲି ଏବର ପିଢ଼ିଙ୍କୁ ଦୋଷ ଦେଇ ଭାଷା ମରିଯାଉଛି ବୋଲି କୁମ୍ବୀର କାନ୍ଦଣା କାନ୍ଦିଲେ କି ହେବ? ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଅଧିକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ କରିବା ଲାଗି ତିଆରି କିଛି ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରକଳ୍ପ ବାବଦରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ।</p>
<h3 style="text-align: justify;">ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:</h3>
<p style="text-align: justify;">ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ପହଞ୍ଚିଲେ କୌଣସି ବିଷୟ ଖୋଜିବାକୁ ପ୍ରଥମେ ଖୋଲାହୁଏ ଗୁଗୁଲ କି ୟାହୁ ଭଳି ସର୍ଚ ଇଞ୍ଜିନ । ଖୋଜିଲା ପରେ ଯାହା ପ୍ରଥମ ଲିଙ୍କରେ ଆସେ ସେ ହେଲା ଉଇକିପିଡ଼ିଆ (Wikipedia) । ହାବାଇ ଭାଷାରେ "ଉଇକି"ର ମାନେ ସହଳ । ଆଙ୍ଗୁଳି ଛୁଆଁରେ ଝଅଟ ମିଳିଯାଉଥିବାରୁ ତା' ନାଁ "ଉଇକି" ଦିଆଯାଇଛି । ଏଇଟି ଜଗତର ବିଶାଳତମ ଜ୍ଞାନକୋଷ । ୨୦୦୧ରେ ଇଂରାଜୀ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ପରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଭାବେ ପଞ୍ଜାବୀ ଓ ଅହମିୟା ସହ ଯେ ଓଡ଼ିଆ ଏଥିରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଲା ତା' ଅନେକେ ଜାଣି ନଥିବେ । ୨୦୦୨ରେ ତିଆରି ସିନା ହୋଇଗଲା । ହେଲେ ଏଥିରେ ଲେଖିବ କିଏ? ଇଂରାଜୀର ପାଠକ ଓ ଲେଖକ ଅଧିକ । ଆଉ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ଲେଖିଲେ କଉଡ଼ିଟିଏ ମିଳେନାହିଁ । ସ୍ୱେଚ୍ଛାରେ ଲେଖିବାକୁ ବିଦେଶରେ ଯେମିତି ଲୋକ ବାହାରନ୍ତି ଆମର ସେ ଅବସ୍ଥା ନାହିଁ । ତଥାପି ୨୦୧୧ ବେଳକୁ ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ଥିବା କିଛି ଓଡ଼ିଆ ଏ ତିମିରରେ କିଛି ଆଲୁଅ ଜଳାଇଲେ । ଧୀରେ ଧୀରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ଓଡ଼ିଆମାନେ ମଧ୍ୟ ସେଥିରେ ଯୋଡ଼ିହେଲେ । ଆଉ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବିଶାଳତମ ଅନଲାଇନ ଜ୍ଞାନକୋଷ । or.wikipedia.org ରେ ଉପଲବ୍ଧ ଏ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ ସୀମିତ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ଦେଇ ସମ୍ପାଦିତ ହେଉଥିବାରୁ ସେତେ ବିଶାଳ ନୁହେଁ ସତ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଉପଲବ୍ଧ ବିଶାଳତମ ୱେବସାଇଟ । ବିଭିନ୍ନ ବହି, ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକାରୁ ଖୋଜି ଲୋଡ଼ି ଏଥିରେ ସ୍ଥାନ, ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ, ଐତିହାସିକ ସ୍ଥଳୀ ଓ ଜଣାଶୁଣା ଅନେକ ବିଷୟରେ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଗଢ଼ିବା ଏବଂ ଆଗରୁ ଥିବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ଯୋଡ଼ି କଳେବର ବଢ଼ାଇବା ଲାଗି ଲୋଡ଼ା ଆହୁରି ଅନେକ ହାତ । ବିଶାଳାକାର ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆସବୁ ପାଠାଗାର ଭିତରେ ଆଉ ସେଠାକୁ ଯାଉଥିବା ପାଠକଙ୍କ ଭିତରେ ବାନ୍ଧି ହୋଇ ରହିଯାଇଥିଲା । ତାକୁ ଖୋଲିବାର କଞ୍ଚିକାଠି ସାଜିଲା ଉଇକିପିଡ଼ିଆ । ଏକ ସମୟରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ପାଠକଙ୍କ କତିରେ ପହଞ୍ଚିବାର ସରଳ ପନ୍ଥା ଆଉ କଣ ହୋଇପାରେ? ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ପ୍ରସଙ୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ୧୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଓ ମାସିକ ପାଠକ ୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ । ବହିର ପାଠ ବହି ବାହାରେ ବ୍ୟବହାର ହେବାରେ ପୁଣି ଟାଇପ କରିବାର ଯେଉଁ ବାଧକ ତା' ଏଥିରେ ନାହିଁ । ମଜାର କଥା ଯେ ଅନେକ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାଭାଷୀ ଉଇକିଆଳିଗଣ (ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ସମ୍ପାଦକ)ବେଳେ ବେଳେ ଆପୋଷରେ ଏକ ଆଉଜଣଙ୍କ ଦେଶ-ଭାଷା-ଚଳଣି-ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖିବା ଦେଖାଯାଏ । ୨୯୦ରୁ ଅଧିକ ଭାଷାଭାଷୀ ଏମିତି ଅଗଣିତ ଲୋକ ଯେଉଁଠି ମିଶି ଲେଖନ୍ତି ସେଠି ଭାଷାଟିଏ ଯୋଜନ ଯୋଜନ ଡେଇଁ ଜଗତର କୋଣ ଅନୁକୋଣ କେଡ଼େ ସହଜରେ ପହଞ୍ଚିପାରେ ଏ ତା'ର ଏକ ଉଦାହରଣ ।</p>
<h3 style="text-align: justify;">ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର</h3>
<p style="text-align: justify;">ଆମ ଭାଷାରେ ଏଯାବତ କେଇ ଲକ୍ଷ ବହି ଛପାଯାଇସାରିବଣି । ହେଲେ ଏ ସବୁ ବହି କଣ ସଭିଏଁ ପଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ପାଆନ୍ତି? କାହାପାଖରେ ପାଠାଗାର ଯିବା ପାଇଁ ବେଳ ନାହିଁ ତ ହାତପାହାନ୍ତାରେ ବହି ନ ଥିବାରୁ କିଏ ଓଡ଼ିଆ ଛାଡ଼ି ବାକି ଭାଷାର ଲେଖା ପଢ଼ା ଆଦରୁଛି । ଆମ ଭାଷାର ପାଠକ କମି କମି ଯାଉଛନ୍ତି । ସମାଧାନର ପନ୍ଥା କଣ ହୋଇପାରେ? ଆମ ଭାଷା ଖାଲି କଣ ସାହିତ୍ୟ ଆଉ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କ ଭାଷା କି ଲୋକମୁଖର କଥିତ ଭାଷା ହୋଇ ରହିଯିବ? ଆଜିର ପିଢ଼ିଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବା ଲାଗି ତା'କୁ ମନ ପଢ଼ିବାକୁ, ଜିଣିବାକୁ ହେବ । ଏଥି ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକ କାମଟି ହେଲା ବିରଳ ଓ ଛପା ହେଉନଥିବା ଅନେକ ପୁରାତନ ବହି ଇଣ୍ଟରନେଟ ଜରିଆରେ ପାଠକମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ନେବା । ଆମ ଦେଶରେ ଲେଖକଙ୍କ ଦେହାନ୍ତର ୬୦ ବର୍ଷ ପରେ ବହିର କପିରାଇଟ ଚାଲିଯାଏ । ଏଭଳି ପବ୍ଲିକ ଡୋମେନରେ (କପିରାଇଟ ନଥିବା) ବହିସବୁ କେବେ କେବେ ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟାରେ ପାଠାଗାରରେ ଥାଏ । ଯଦି ପାଠାଗାରରୁ କୌଣସି କାରଣରୁ ବହିଟି ଚୋରିହୁଏ କି ପୋକ ଖାଇଯାଏ ତାହେଲେ ଲେଖକର ଶ୍ରମର ଦେଉଳ ଭୁସୁଡ଼ିପଡ଼େ । ଯଦି ବହିଟି ଏକରୁ ଅଧିକ ଥର ପ୍ରକାଶ ପାଇଥାଏ ତାହେଲେ ସେକଥା ଭିନ୍ନ । କିନ୍ତୁ ଅନେକ ବହି ଦ୍ୱିତୀୟଥର ଛପାହୁଏନା । ତାକୁ ସାଇତିବାର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ବାଟ ହେଉଛି ଇଣ୍ଟରନେଟ । ପୁରୁଣା ଓ ବିରଳ ବହିମାନ ଛପାଇବାରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ସୃଜନିକା ଅନୁଷ୍ଠାନର କାମ ଏକ ଐତିହାସିକ ପଦକ୍ଷେପ । ୧୮୪୦-୧୯୪୦ ଭିତରେ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକା, ୨୫ରୁ ଅଧିକ ଅଭିଧାନ ତଥା ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷ ଭଳି ପୋଥିକୁ ମିଶାଇ ୭୪୦ରୁ ଅଧିକ ବହିକୁ ଡିଜିଟାଲ ରୂପ ଦେବାରେ ସେମାନଙ୍କ ଅବଦାନ କାହିଁରେ କେତେ । ହେଲେ ଏ ବହିର ଲେଖାସବୁ ଆଉଥରେ ବ୍ୟବହାର ହେବା, ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିପାଇବା ତଥା ମୋବାଇଲ ଆଦିରେ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଆଉଥରେ ଟାଇପ ହେବା ଜରୁରୀ । ସବୁଯାକ ବହିକୁ ଟାଇପ କରିବା ସମ୍ବବ ନୁହେଁ, ହେଲେ କିଛି କିଛି ବହି ଧୀରେ ଧୀରେ ଟାଇପ ହୋଇପାରିବ । ସେ କାମଟି ଅଧୁନା ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାରରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଇଣ୍ଟରନେଟରେ or.wikisource.org ୱେବସାଇଟ ଖୋଲି ପାଠକେ ଏହାକୁ ଖୋଲି ପଢ଼ିପାରିବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭଞ୍ଜ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ପରି ଏ ଯୁଗର ମହାନ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କ ରଚନାବଳୀ । ଏହାର ଲେଖା ସଂଖ୍ୟା ଅଧୁନା ୨୮୫ରୁ ଅଧିକ । ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ, ଆଗରୁ ସ୍କାନ ହୋଇ ରହିଥିବା ଅନେକ ବହିକୁ ଆଉଥରେ ଟାଇପ କରିବା କାମ ସଭିଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲା । ତେଣୁ ପୁରାତନ ରଚନାର ବିଦଗ୍ଧ ପାଠକଜଣେ ପୂଜୁଥିବା ଲେଖକଙ୍କ ରଚନା ଏଥିରେ ଟାଇପ କରି ସ୍ଥାନୀତ କରିପାରିବ । ପ୍ରକଳ୍ପଟି ଅଣଲାଭକାରୀ, ଆଉ କପିରାଇଟ ନଥିବାରୁ ବହି ସବୁ ଖୋଲାରେ ପାଠକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ।</p>
<h3 style="text-align: justify;">ଗ୍ଲୋବାଲ ଭଏସେସ</h3>
<p style="text-align: justify;">ଉପର ଦୁଇ ପ୍ରକଳ୍ପ ତ ଗଲା ବହିର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣା ଆଉ ଜ୍ଞାନକୋଷ ବା ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ ଗଢ଼ିବାର କଥା । ହେଲେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣା ଆଉ ଜନମତର ମହତ ମଧ୍ୟ ଉଣା ନୁହେଁ । ଲେଖିବାକୁ କଷ୍ଟ ହେଉ ପଛେ ଆମ ଲୋକେ ଏବେ ଯାଏ ଇଂରାଜୀକୁ କମ୍ପୁଟରର ଭାଷା ମାନି ମୋବାଇଲ ବା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ କେବଳ ଇଂରାଜୀରେ ଲେଖନ୍ତି । ସାଧାରଣ ଲୋକେ କିପରି ଓଡ଼ିଆରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଲେଖିବେ ତା'ର ସଳଖ ବାଟ ଅନେକଙ୍କ ପାଖେ ପହଞ୍ଚି ନଥିବାରୁ ଏ ଅସୁବିଧା । ଘଟୁଥିବା ଘଟଣାବଳୀ ଓ ତହିଁରେ ଜନ-ଅଭିମତକୁ ଭରିବା ଲକ୍ଷରେ ଏକ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ହେଉଛି ଗ୍ଲୋବାଲ ଭଏସେସ । ସୌଭାଗ୍ୟର କଥା ଯେ ହିନ୍ଦୀ ଓ ବଙ୍ଗଳା ପରେ ଏଥିରେ ୩ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଭାବେ ଓଡ଼ିଆ ସ୍ଥାନୀତ । ଅନେକ ସମୟରେ ନଜର ଆଢ଼ୁଆଳରୁ ଛପି ଯାଉଥିବା ଘଟଣା ଏଥିରେ ପଦାକୁ ଆସେ । ଜଗତର ଅନେକ ଲୋପ ପାଇଯାଉଥିବା ଭାଷା, ଚଳଣିଠୁ ଯୁଦ୍ଧଭୂଇଁରେ ଯୁଝୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ କାହାଣୀ ତଥା ସାଧାରଣ ମଣିଷର ସ୍ୱର ଫୁଟିଉଠେ ଏଥିରେ । ଓଡ଼ିଆ ପାଠକଙ୍କ ପାଇଁ ଖବର ବୋଲି ଯାହା ଖବରକାଗଜରେ ଆସେ ତା ବାହାରେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣା ସହ ପରିଚିତି ଲାଭ ପାଇଁ ଏ ଏକ ବଡ଼ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇପାରେ । ଏହା or.globalvoices.org ରେ ଉପଲବ୍ଧ । ଏ ମଧ୍ୟ ଏକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ପରିଚାଳିତ ପ୍ରକଳ୍ପ ଯାହାର ଦୁଆର କିଛି ପରିମାଣରେ ଭାଷା ଦକ୍ଷତା ଥିବା ଲେଖକଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲା ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଏ ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରକଳ୍ପ ବାଦ ଆହୁରି ଅନେକ ଅଣ-ଲାଭକାରୀ ଓ ଖୋଲା ପ୍ରକଳ୍ପ ରହିଛି । ଓଡ଼ିଆକୁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଅଧିକ ଜନପ୍ରିୟ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ଓଡ଼ିଆଏ <a href="https://or.wiktionary.org">ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିଅଭିଧାନ</a>ରେ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖିପାରିବେ ଆଉ ନିତିଦିନ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଫାୟାରଫକ୍ସ ବ୍ରାଉଜରର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଇଣ୍ଟରଫେସ <a href="https://wiki.mozilla.org/L10n:Teams:or">ଓଡ଼ିଆରେ ଅନୁବାଦ</a> କରିପାରିବେ । ଆଉ ନୂଆ ଘଟଣା ବାବଦରେ <a href="http://odia.yourstory.com">YourStory ଓଡ଼ିଆ</a>ରେ ମଧ୍ୟ ଲେଖିପାରିବେ ।</p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b2db3eb37b3e-b2ab3eb07b01-b15b3fb1bb3f-b05b28b4db24b30b4db1cb3eb24b40b5f-b07b23b4db1fb30b28b47b1f-b2ab4db30b15b33b4db2a'>https://cis-india.org/a2k/blogs/b13b21b3cb3fb06-b2db3eb37b3e-b2ab3eb07b01-b15b3fb1bb3f-b05b28b4db24b30b4db1cb3eb24b40b5f-b07b23b4db1fb30b28b47b1f-b2ab4db30b15b33b4db2a</a>
</p>
No publisher
subha
CIS-A2K
Odia Wikipedia
Odia Wikisource
Access to Knowledge
2016-06-18T16:24:21Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ ଓସିଆର: ଛପା ଲେଖାର ଛବିରୁ ଡିଇଟାଲ ଲେଖା
https://cis-india.org/a2k/blogs/samaja-subhashish-panigrahi-august-21-2016-ocr-works-and-using-it
<b>Though not an open source solution, Google's OCR works really well for Odia and other Indian languages. My column in the Odia daily the Samaja that was published last Saturday briefs about how the OCR works and has a step-by-step process to use it. There is also a little bit of background of Tesseract-based OCR that Debayan Banerjee worked in the past and Nasim Ali from the Odia Wikimedia community is currently working.</b>
<p>This was published in the Samaja on August 21, 2016:</p>
<hr />
<p> </p>
<p><img src="https://cis-india.org/home-images/SamajaAug21.jpg" alt="Samaja" class="image-inline" title="Samaja" /></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/a2k/blogs/samaja-subhashish-panigrahi-august-21-2016-ocr-works-and-using-it'>https://cis-india.org/a2k/blogs/samaja-subhashish-panigrahi-august-21-2016-ocr-works-and-using-it</a>
</p>
No publisher
subha
CIS-A2K
Odia Wikipedia
Access to Knowledge
2016-08-23T15:16:00Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡିଆ: ନୂତନ ଯୁଗର ଆରମ୍ଭ
https://cis-india.org/openness/blog-old/the-samaja-op-ed-subhashish-panigrahi-odia-wikipedia-journey-13-years
<b>My op-ed on Odia Wikipedia and its journey of 13 years was published in Odia daily "The Samaja".</b>
<p style="text-align: justify;">୨୦୦୧ ମସିହା, ଇଣ୍ଟରନେଟ ଜରିଆରେ ଭାଷା ସହ ଭାଷାକୁ, ଚଳଣି ସହ ଚଳଣିକୁ, ଲୋକଙ୍କସହ ଲୋକଙ୍କୁ ଯୋଡ଼ିବାର ପଥ ସଳଖ ହେଉଥାଏ । ତେବେ ଆଜିଭଳି ସେତେବେଳକୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଓ ଆମେରିକାର ପତିଆରା ଜଗତରେ କାହିଁରେ କେତେ । ତେଣୁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ମଧ୍ୟ ଆମେରିକା ଓ ଇଂରାଜୀ ଛାମୁଆ ଥାନଟିକି ମାଡ଼ି ବସିଥାନ୍ତି । ଏ ବେଳକୁ ଆମେରିକାର ଦୁଇ ଯୁବକ ଜିମି ଉଏଲସ ଆଉ ଲାରି ସାଙ୍ଗର ନୂଆ ଏକ କଳ୍ପନା ସହ ପ୍ରକଳ୍ପଟିଏ ଆରମ୍ଭ କଲେ । କଳ୍ପନା ଥିଲା ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଏକ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ ସମ୍ପାଦନା କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବା । ଏହି ମିଳିତ ସମ୍ପାଦନାରୁ ଯେଉଁ ପ୍ରକଳ୍ପଟି ଜନ୍ମିଲା ସେ ହେଲା ଉଇକିପିଡିଆ । ସେତେବେଳକୁ ଏନ୍ସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ ବ୍ରିଟାନିକା ସବୁ ଲାଇବ୍ରେରି ଆଉ ଏପରିକି ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଗାଦି ମାଡ଼ିବସିଥାଏ, ତା'ପୁଣି ପୁରୁଖା ସମ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ସମ୍ପାଦନା ଓ ସଂକଳନରେ ପୁଷ୍ଟ ହୋଇ । ତା' ଆଗରେ କିନ୍ତୁ ଉଇକିପିଡିଆ ସଦମ୍ଭେ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଲା, ଆଉ ୨୦୦୨ବେଳକୁ ଏହା ଜଗତର ବାକି ଭାଷାରେ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ଏ ଭାଷା ଭିତରେ ଓଡ଼ିଆ, ପଞ୍ଜାବୀ, ମାଲାୟାଲାମ ଓ ଅହମିୟା ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଉଇକିପିଡିଆ ଭାବେ ସାମିଲ ହେଲେ । ନୂଆ ଚାରୋଟି ପ୍ରକଳ୍ପ ସିନା ଆରମ୍ଭ ହେଲା, ହେଲେ କେବଳ ମାଲାୟାଲାମକୁ ଛାଡ଼ି ବାକି ତିନିଟି ଭାଷାରେ ଅଧିକ ଲୋକ ଯୋଡ଼ିହେବା, ନୂଆ ପ୍ରକଳ୍ପ ଲିଖନ, ସମ୍ପାଦନ ଆଦି କାମ ଆଗେଇଲା ନାହିଁ । ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ ଏକ ବିଡ଼ମ୍ବନା ୨୦୧୧ ଯାଏ ଲାଗିରହିଲା । ତେବେ ୨୦୧୧ ବେଳକୁ ଜଣେ କେରଳୀ ଉଇକିଆଳି (ଉଇକିପିଡିଆ ସମ୍ପାଦକ) ସିଜୁ ଆଲେକ୍ସଙ୍କ ଉତ୍ସାହରେ କିଛି ଓଡ଼ିଆ ବେଙ୍ଗାଲୁରୁଠାରେ ଏକାଠି ହେଲେ । ୮ ବର୍ଷ ଧରି ସ୍ଥାଣୁ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିବା ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡିଆ ଘରେ ପଢ଼ୁଆଁ ଥର କଲମ ବୁଲିଲା । ଧୀରେଧୀରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଓଡ଼ିଆ ଏଥିରେ ଯୋଡ଼ିହେଲେ, ଏ ସମସ୍ତ ଉଇକିଆଳି ନିଜ ଉତ୍ସାହରେ ଆଉ ବିନା ପାରିଶ୍ରମିକରେ ଲେଖିଚାଲିଲେ । ମାସକୁ ମାତ୍ର କେଇ ହଜାର ଲୋକ ଆଗରୁ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡିଆ ପଢ଼ୁଥିଲେ । ଆଜି ସାଢ଼େ ଆଠ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଏହାର ମାସିକ ପାଠକ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଥିବା ବିଶାଳତମ ୱେବସାଇଟ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡିଆ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଗଣାରେ or.wikipedia.org ରେ ଉପଲବ୍ଧ । ଆଉ ସବୁଠୁ ମଜାର କଥା ହେଉଛି ଏହା କେବେବି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୁହେଁ । ଛପା ବନ୍ଧା ବହିରେ ଏମିତି ନୂଆନୂଆ ଘଟଣା ଛପା ହେବା ବେଳକୁ ବରଷେ ବିତିଯାଏ । ହେଲେ ଉଇକିପିଡିଆରେ ନିମିଷକେ କୌଣସି ବିଷୟ ଜାଣିଥିବା ଲୋକଟିଏ ନୂଆ ଖାତାଟିଏ ଖୋଲି ଏ ଘଟଣାକୁ ଲିପିବଦ୍ଧ କରିପାରେ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ତେବେ ସବୁ ଲୋକଙ୍କୁ ଲେଖିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଲେ ଅନେକ ଅଦରକାରୀ ଲେଖାରେ ଯେ ଉଇକିପିଡିଆ ଭରୁଥିବା ଏ ଆଶଙ୍କା ଅମୂଳକ ନୁହେଁ । ତେବେ ଉଇକିପିଡିଆ କିଛି ନିୟମାବଳୀ ଭିତରେ କାମ କରେ । ସଭିଙ୍କୁ ଲେଖିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ମିଳିଛି ସତ, କିନ୍ତୁ ଲେଖାଯାକ ଗପ କବିତା କିମ୍ବା ନିଜର ସ୍ତୁତି ନହେଇ କେବଳ ଜ୍ଞାନକୋଷଭିତ୍ତିକ, ଅର୍ଥାତ କୌଣସି ଜଣାଶୁଣା ସ୍ଥାନ, ଘଟଣା କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଉପରେ ଲେଖାହୁଏ । ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ନଥାଇ ଲେଖାଯାଉଥିବା ଅନେକ ଅମୂଳକ ଲେଖାକୁ ହଟାଇ ଦେବାରେ ପୁରୁଖା ପରିଚାଳକମାନେ ସଦା ଜାଗତିଆର । ତା'ଛଡ଼ା ଲେଖାରେ ଏକ ଜଣାଶୁଣା ଲେଖକଙ୍କ କିମ୍ବା ପ୍ରକାଶନର ବହି, ପତ୍ରତ୍ରିକା, ଖବରକାଗଜରେ ଆଗରୁ ପ୍ରକାଶିତ ବିଷୟର ଆଧାରରେ ସେ ବହି/ ଖବରକାଗଜର ନାମ ସହ ଉଇକିପିଡିଆ ପ୍ରସଙ୍ଗମାନ ଲେଖାଯାଏ । ତେଣୁ ଆଗରୁ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇନଥିବା, ନିଜର ମୌଳିକ ରଚନା କିମ୍ବା ଗବେଷଣା ଉଇକିପିଡିଆରେ ସ୍ଥାନ ପାଏନାହିଁ । କୌଣସି ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡିଆକୁ ଟିକେ ଆଡ଼େଇ ଦେଖିବା ତା'ହେଲେ ଏକଥା ବୁଝାପଡ଼େ ଯେ କେବଳ ବିଷୟର ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ବଖାଣ ଛଡ଼ା କୌଣସି ସାହିତ୍ୟିକ କଳ୍ପନା କିମ୍ବା ବିଶେଷଣର ବିନ୍ୟାସ ସେଥିରେ ନଥାଏ । ଏ ନିୟମଟି ଉଇକିପିଡିଆ ଖୁବ୍ କଡ଼ାକଡ଼ି ମାନିଥାଏ । ତେବେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ସମୟ ବି ସୀମିତ । ଆଉ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡିଆ ଭଳି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଉଇକିଆଳି ହାତଗଣତିକୁ ସକ୍ରିୟ ପରିଚାଳକ ମାତ୍ର ଜଣେ କି ଦୁଇ । ଏଣୁ ଆଖିରୁ ଗୋଟେ ଯୋଡ଼େ ଭୁଲ ବାଦପଡ଼ିବା ସ୍ୱାଭାବିକ । ଅଧିକ ଓଡ଼ିଆ ନିଜ ଉତ୍ସାହରେ ଏଥିରେ ଯୋଗଦିଅନ୍ତେ ଯଦି ତାଙ୍କ ସମାଗମରେ ଲେଖାସବୁ ଅଧିକଥର ସମ୍ପାଦିତ ହୁଅନ୍ତା । ଆଉ ସେ ମନ୍ଥନରୁ ଲେଖା ସରସ ଓ ଅଧିକ ତଥ୍ୟସମ୍ବଳିତ ହୁଅନ୍ତା । ତେବେ ଏ ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ । ଉଇକିପିଡିଆ ଭଳି ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରକଳ୍ପ ବାବଦରେ ସୁଦୂରରେ ରହିଥିବା ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ଜଣାଇବାର ଉଦ୍ୟମ ଚିରନ୍ତନ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଟିକୁ ଖାଲି ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ଦେଇ ସିଂହାସନରେ ବସାଇଦେଲେ ହେବନାହିଁ, ବ୍ୟାବହାରିକ ସ୍ତରରେ କିପରି ଏହା ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ହାତପାହାନ୍ତାରେ ପହଞ୍ଚିବ ତା ପାଇଁ ବାଟ କଢ଼ାଇବାକୁ ହେବ । ଇଣ୍ଟରନେଟ ଯୋଗେ ଆମ ଭାଷାରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଲୋକେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର-ମୋବାଇଲ ଆଦିର ବ୍ୟବହାର ନକଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଯେ ଚିରକାଳ ସେ ଗାଦିରେ ଉଇଓଡ଼ଶଙ୍କ ଜୀବସାର ହୋଇ ରହିଯିବ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଉଇକିପିଡିଆର ଇତିହାସ ଆମ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷର ଆରମ୍ଭ ସହ ଅନେକାଂଶରେ ମିଶେ । ଭାଷାକୋଷର ସଂକଳକ ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ ଥିଲେ ଜଣେ ଓକିଲ । ହେଲେ ଓଡ଼ିଶାର ଅଞ୍ଚଳଅଞ୍ଚଳ ବୁଲି ଶବ୍ଦଖୋଜାର ସଉକ ତାଙ୍କୁ ଏତେ ଘାରିଥିଲା ଯେ ନିଜର ସାଥିମାନଙ୍କୁ ଏକାଠି କରି ଏ କାମଟି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଦଳବଦ୍ଧ କାମ ସବୁ ପାଣ୍ଡୁଲିପିର ରୂପ ନେଲା । ପ୍ରହରାଜେ ପୁଣି ଖୋଜିବସିଲେ ତାକୁ ଛପାଇବା ପାଇଁ । ରାଜାଙ୍କ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବିଶାଳତମ ଲେକ୍ସିକନ ସେଠୁ ଜନମିଲା । କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ ଯେ ନିଜେ ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ କିମ୍ବା ତାଙ୍କ ସାଥି କେହି ଲେଖକ କିମ୍ବା ସମ୍ପାଦକ ନଥିଲେ । ହେଲେ ୩୦ ଶତକରେ ଛପା ଏ ସଂକଳନରୁ ଅଧିକ ବଡ଼ ଗ୍ରନ୍ଥ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଆଜି ବି ତିଆରି ହୋଇପାରିନାହିଁ । ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ଖୁବ୍ ଦମ୍ଭିଲା ହେଲେ ସାଧାରଣ ଲୋକ କି ଅସାଧାରଣ କାମ କରିପାରନ୍ତି ତାହା ଉଇକିପିଡିଆ ଓ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତରୁ ଅନେକ ଶିଖିବାକୁ ମିଳେ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡିଆରେ ଏବେ ୮୭୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରସଙ୍ଗର ସମ୍ଭାର ଆଉ ଏହା ନିତିନିୟମିତ ୧୫ରୁ ଅଧିକ ଉଇକିଆଳିଙ୍କ ଦେଇ ସମ୍ପାଦିତ । ଏହି ଜୁନ ୩ ତାରିଖରେ ପ୍ରକଳ୍ପଟି ୧୩ ବର୍ଷର କିଶୋରରେ ପରିଣତ ହେଉଛି ।</p>
<p style="text-align: justify;">ସେଣ୍ଟର ଫର ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏଣ୍ଡ ସୋସାଇଟି, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ</p>
<p style="text-align: justify;">psubhashish@gmail.com</p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/openness/blog-old/the-samaja-op-ed-subhashish-panigrahi-odia-wikipedia-journey-13-years'>https://cis-india.org/openness/blog-old/the-samaja-op-ed-subhashish-panigrahi-odia-wikipedia-journey-13-years</a>
</p>
No publisher
subha
Odia Wikipedia
Access to Knowledge
2016-06-18T18:19:41Z
Blog Entry
-
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିକାଶରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଓ ସମ୍ଭାବନା
https://cis-india.org/openness/blog-old/subhashish-panigrahi-october-13-2014-editorial-in-samaja
<b>I authored an editorial in today's Samaja (Odia daily). It talks about the hurdles Odia language has been facing and potential aspects of the language including it being used massively on the Internet in Wikipedia and other platforms.
</b>
<p style="text-align: justify; ">Click to read the article published in the Samaja on October 13, 2014 <a class="external-link" href="http://samajaepaper.com/epaper/pdf/2014/10/13/20141013a_006100006.jpg">here</a>. <a href="https://cis-india.org/openness/blog-old/editorial-samaja.pdf" class="external-link">Click to download</a> the file (PDF).</p>
<hr />
<p style="text-align: justify; ">ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇବା ପରେ ସଭା ସମିତି ମାଧ୍ୟମରେ ଗୋଟିଏ କଥା "ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତରୁ ଆହରିତ ନୁହେଁ, ବରଂ ନିଜେ ସ୍ୱୟଂସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଏକ ଭାଷା ଯାହାର ପାଖାପାଖି ପାଞ୍ଚହଜାର ବର୍ଷର ଇତିହାସ ରହିଛି'ଜନମାନସରେ ବାରମ୍ବାର ବିମ୍ବିତ ହୋଇଛି । ଏହା ଅନେକ ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ନିଜ ଭାଷା ବାବଦରେ ଖାଲି ସଚେତନ କରିନାହିଁ, ବରଂ କେଇ ଶହ ବର୍ଷର ବିଦେଶୀ ଶାସନ ଓ ତା' ପରର ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିବା ଏକ ସାମାଜିକ ଅବସ୍ଥା ଭିତରେ, ଢୋକେ ପିଇ ଦଣ୍ଡେ ଜିଇ ଆଗକୁ ଆଗେଇଥିବା ଏକ ଜାତିକୁ ଆତ୍ମଗୌରବ ଦେଇଛି । ୧୯୩୬ରେ ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଢ଼ାହେବାବେଳେ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ମଞ୍ଜ ଯେଉଁ ଦମ୍ଭିଲା ହୋଇଥିଲା, ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ମିଳିବା ପରେ ତା' ଉପରେ ଏ ଭାଷାକୁ ଆହୁରି କେଇ ହଜାର ବର୍ଷ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ସଂକଳ୍ପର ଇନ୍ଧନ ଯୋଗାଇଛି । ତେବେ ଆମର ଏ ଗୌରବ ସାର୍ବଜନୀନ କି କେବଳ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀଙ୍କ ଭିତରେ ସୀମିତ ତାହା ବିଚାରିବାର ବେଳ ଆସିଛି । ଭାଷାଟିଏ କେବେ ହେଁ ଭାଷାଗବେଷାଳିଙ୍କ ଭାଷା ହୋଇ ଜିଏଁ ନାହିଁ, ଜିଏଁ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ନିତିଦିନର ଜୀବନରେ-ଘରେ, ସାମାଜିକ ମେଳିରେ, ସାହିତ୍ୟରେ ବିଶେଷ କରି ବେପାର-ବଣିଜରେ ଓ ଶାସନରେ । ଆମ ଭାଷା କେତେ କେଉଁଠି ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗୁଛି ଓ କେତେ ଲାଗିବ, ତାହାର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ନିତାନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଏ ଗୁରୁବେଳା ଏବେ ଆସି ଉପନୀତ । ଭାଷାଟିଏ ସବୁବେଳେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ସମାଜ ସମାଜ ଭିତରେ ଭାବ ଦିଆନିଆ ନିମନ୍ତେ । ଇତିହାସ, ସାମାଜିକତା କିମ୍ବା ଧନ ସମ୍ପତ୍ତି ନିଜପର ପିଢ଼ି ପାଇଁ ସାଇତି ରଖିବାପାଇଁ ସମାଜର ପୁରୁଖା ଲୋକେ କଥିତ ଭାଷାକୁ ଲିପି ମାଧ୍ୟମରେ ଲେଖିରଖନ୍ତି । ଏହି ଳେଖିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା କିଛିକାଳ ଚାଲିବା ଭିତରେ ଲିଖନ ପଦ୍ଧତିକୁ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟାକରଣ ତିଆରି ହୁଏ, କେବଳ ଆବଶ୍ୟକତା ମେଣ୍ଟାଇବାପାଇଁ ଲିଖନ ତିଆରି ନହୋଇ ମନୋରଞ୍ଜନ ଓ ଜୀବନଧାରାକୁ ସୁଗମ କରିବାପାଇଁ ସାହିତ୍ୟ ତିଆରି ହୁଏ । ଏମିତି ହୁଏ ଭାଷାର ବିକାଶ । କେବେ ଏକ ଭାଷାଭାଷୀ ସମାଜ ଆଉ ଏକ ଭାଷାଭାସୀ ସମାଜର ଶିକାର ହୁଏ ତ କେବେ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର । ଭାଷା ପ୍ରବାହର ଏ ଆବଡ଼ାଖାବଡ଼ା ପଥରେ ମୂଳ ଭାଷାରୁ କେତେ ନାଶ ହୁଏ କେତେ ଅଲଗା ଭାଷାରୁ ମିଶେ । କେବେକେବେ ଭାଷାଟିଏର ଆଧୁନିକ ରୂପ ମୂଳ ରୂପରୁ ଖୁବ୍ ଅଲଗା ହୋଇବସେ । ଓଡ଼ିଆ, ଏକ ଭାଷା ଭାବେ ଏମିତି ଉତ୍ଥାନ ପତନ ଭିତର ଦେଇ ନିଶ୍ଚିତ ଆସିଛି । ଆଜି ଆମେ ଯଦି କଳିଙ୍ଗରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ଲିଖିତ ପୋଥିପୁରାଣରୁ (ଯାହା ପାଳି ଭାଷା ସହିତ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ରଖେ)ଆମ ଭାଷା ସହ ମେଳ ଖୋଜିବସିବା, ଅନେକ ମେଳ ପାଇବା ନିଶ୍ଚିତ, ହେଲେ ଅନେକ ବର୍ଷର ବ୍ୟବଧାନ ହେତୁ ତା'ର ଅନେକ ଭାଗ ଆମକୁ ବୁଝିବାକୁ ଦୁରୁହ ମଧ୍ୟ ହେବ । ଆମ ଭାଷାର ମୌଳିକତା ଜାଣିବା ସମୟରେ ଆମେ ସବୁଠାରୁ ମୂଳ ପ୍ରମାଣ ଯାହା କେବଳ ଆମର ଅଧୁନା ବ୍ୟବହୃତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସହ ମୋଟାମୋଟି ମିଶୁଥିବା ତଥା ଆମର ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଇତିହାସ ସହ ମିଶୁଥିବ, ତାହା ପରଖି ନିର୍ଦ୍ଧାରିବା । ପ୍ରାମାଣିକ ଓ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟ, ଲୋକମୁଖରେ ଜୀବନ୍ତ ଇତିହାସ (ଓରାଲ ହିଷ୍ଟି୍ର) ତଥା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଗବେଷଣାର ଆଧାରରେ ଏହା ସାଧିତ ହେବ । ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ କିଛି ଗବେଷଣା ହୋଇଛି, କିଛି କାମ ବାକି ଅଛି, ଆଉ ଆମ ପାଖେ ମିଳୁଥିବା ଭାଷାଗତ, ଲିପିଗତ, ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଓ ସାମାଜିକଗତ ପ୍ରମାଣକୁ ଭିତ୍ତିକରି ହୋଇଥିବା ନାନାଦି ଗବେଷଣାକୁ ପରସ୍ପର ସହ ଯୋଡ଼ିବା ଦେଇ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କ୍ରମବିକାଶର ଧାରା ଜଣାପଡ଼ିବ । ହେଲେ ଇତିହାସ ଗୋଟେ ଆଡ଼େ, ବାସ୍ତବିକ ଜୀବନରେ ଭାଷାର ପ୍ରତିଛବି ଆଉ ଗୋଟେ ଆଡ଼େ । ଆମେ ଅତୀତରେ ଏକ ଲଢ଼ୁଆ, ପରିଶ୍ରମୀ, ଚତୁର ଜାତି ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ଆମ ଏବେକାର ପିଢ଼ିରେ ଯେ ଘୋଡ଼ାମୁହାଁ ପୁଅ ଜନମ ନହେବେ ତା'କିଏ ଦମ୍ଭର ସହ କହିପାରିବ? ଗହଣା ଯେତେ ଝଟକୁ ପଛେ ମାସରେ ଥରେ ତେନ୍ତୁଳିପାଣିରେ ମାଜିବା ଚାହି । ଭାଷାଟିଏ ଯେତେ ପୁରାତନ ଓ ସମୃଦ୍ଧ ହେଉ ପଛକେ, ଛୋଟ ପିଲାଟିଏରୁ ନେଇ ବୁଢ଼ାଯାଏ ସେ ଭାଷାକୁ ନିଜ ଜୀବନଧାରଣର ଭାଷା ଭାବେ ବ୍ୟବହାର ନକଲାଯାଏ ସେ ଭାଷାର ଉତ୍ତରଣ କେବେ ହେବନାହିଁ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଏବେ ଧୀରେଧୀରେ ସାଧାରଣ ବ୍ୟବହାରରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛି । ଏ କଥା ଯେତେ ବେଦନାଦାୟକ ହେଲେ ବି ସତ । ଆମେ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ଭାବେ ଇଂରାଜୀ ବା ହିନ୍ଦୀଭାଷାକୁ ଦୋଷ ହେଉଛୁ ସିନା, କିନ୍ତୁ ସେହି ପରିମାଣରେ ଆମେ ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ଜନପ୍ରିୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସାଧନ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇପାରିନାହୁଁ । ମୋବାଇଲ କଷ୍ଟମର କେଆରରେ ଓଡ଼ିଆଟିଏ ସେପଟରୁ କଲ ଉଠାଇ ହିନ୍ଦୀରେ ସିଧା କଥା ହେବା ଆରମ୍ଭ କରିବା ଦେଖି ଲାଗିବ ଆପଣ ବୋଧେ ଦିଲ୍ଲୀ କି ପାଟଣାରେ ଅଛନ୍ତି । ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ବହୁବିଧ ଖେଚୁଡ଼ି ଭାଷାରେ ସମ୍ବାଦ ପରିବେଷଣ, ବିଲବୋର୍ଡ଼ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଟିଭି ବିଜ୍ଞାପନ ଯାଏ ଅବିକଳ ହିନ୍ଦୀ ବା ଇଂରାଜୀ ଢ଼ାଞ୍ଚାରୁ ଓଡ଼ିଆକୁ ବଦଳାଇବା, ଇଂରାଜୀମାଧ୍ୟମ ସ୍କୁଲମାନଙ୍କରେ ଓଡ଼ିଆକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନକରାଇବା, ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକରେ, ଦୋକାନ ବଜାରରେ, ରାଜଧାନୀର କ୍ୟାଫେଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଛୋଟଛୋଟ ଦୋକାନରେ ହିନ୍ଦୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣି ଲାଗୁଛି ଆମ ସମାଜ ପାଇଁ ଆଉ ଏକ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଲୋଡ଼ା ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଏକଥା କହିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଯେଉଁ ତୋଷାଳିକୁ ଆମ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର କହି ମନ୍ଦିରମାଳିନୀ ଉପାଧି ଦେଇ ଆମେ ମୁଣ୍ଡରେ ବସାଇଛୁ, ସେଇ ସହରରେ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟରୁ ଆଗତ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାଭାଷୀ ଇଞ୍ଜିନିଅରିଂ ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଛାତ୍ର ଓ ଚାକିରିଆ କେତେ ଅଧିକ ହୋଇଗଲେ ଯେ, ଆମର ଦୋକାନବଜାରର ବ୍ୟାବହାରିକ ଭାଷା ହିନ୍ଦୀ ହୋଇଗଲା? ଯେଉଁଠି ଆମ ରାଜ୍ୟର ଭାଷା ଓ ଚଳଣିର ବାନା ସୁଦୂର ଜାପାନ, ଥାଇଲାଣ୍ଡ, କୋରିଆ, ମାଲେସିଆ, ସିଙ୍ଗାପୁରଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାଯାଏ ଉଡ଼ୁଛି ସେଠି ଆମେ ଆମ ପଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟର କେତୋଟି ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ନିଜର ପରିଚୟ ହରାଇଦେବା? ନିଜ ଭାଷାକୁ ଉଜାଡ଼ି ଦେବା? ବିଶ୍ୱାସ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବେ ଯେ ଧୀରେଧୀରେ ଓଡ଼ିଶାର ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କରେ ବ୍ୟାବହାରିକ ଭାଷା ଉପରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଖେଚୁଡ଼ି ଭାଷା ହେଲାଣି । ଏଥିରେ ହିନ୍ଦୀ ଛୁଆଁ ଥିବାରୁ କେହି ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା ବିଶାରଦ ଯେ ଆନନ୍ଦ ଅନୁଭବ କରିବେ ତାହା ମୋର ଧାରଣା ବାହାରେ । ଏମିତି ବେମୁରବା ଭାଷାର ଏନ୍ତୁଡ଼ିଶାଳ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାର ଅନେକ ଟିଭି ଚ୍ୟାନେଲ ଓ ବଲିଉଡ଼ । ଯାହା ଜଣାଶୁଣା ମିଡ଼ିଆରେ ପ୍ରସାରିତ ହୁଏ ତାକୁ ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀ ଶୁଣନ୍ତି । ସେଥିରେ ଯୁବାମନକୁ ସୁହାଇବାକୁ ଏତେ ଯେ ଉପାଦାନ ଭରି ରଖାଯାଇଛି, ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ମିଡ଼ିଆ ଏଯାଏ ପହଞ୍ଚି ପାରୁନାହିଁ; ବରଂ ସେମାନେ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ପ୍ରସାରିତ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ନକଲ କରିବାକୁ ଯାଇ ଆହୁରି ବେଙ୍ଗା ଭାଷାଟିଏ ତିଆରି କରୁଛନ୍ତି । ଆଉ ଏ ଭାଷାର ପ୍ରସାର କେଉଁ ଗୋଟିଏ ଭାଷାର ଲାଭ ଯେ ହେଉନାହିଁ ଏକଥା କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ । ଏ ଭାଷା ଏବେ ରିଆଲିଟି ଶୋ କିମ୍ବା ଗୀତନାଚ ଭଳି ଅନେକ ମନୋରଞ୍ଜନଧର୍ମୀ ଓଡ଼ିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବ । ଭାବନ୍ତୁ, ଆଜିକାଲିର ଶିଶୁମାନେ ବହିଠାରୁ ଯେତେ ଦୂରେଇଗଲେଣି ଆଉ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଶିକ୍ଷାକୁ ସ୍କୁଲରେ ଯେଉଁଭଳି ଅବହେଳା କରାଯାଉଛି ସେଥିରେ ପିଲାଟିଏ କେମିତି ଅବା ଶିଖିବ ଓଡ଼ିଆ? ଯଦି ଏ ରାଜ୍ୟର ଆଗାମୀ ପିଢ଼ି ଏ ଭାଷା ଶିଖୁନାହାନ୍ତି, ଯୁବାଏ ୪୦ ଭାଗରୁ ଅଧିକ ଶବ୍ଦ ହିନ୍ଦୀ, ଇଂରାଜୀରୁ ଆହୁରି ଓଡ଼ିଆରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ତା'ହେଲେ ଆଉ ଦଶଟି ବର୍ଷରେ ଓଡ଼ିଆ କେଉଁଠି ଥିବ? ଭାଷାଟି କେବଳ କ'ଣ କିଛି ଜେଜେ ବୟସର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ, ଆଉ ସାହିତ୍ୟ ଚଷୁଥିବା କିଛି ତରୁଣ ଓ ପ୍ରବୀଣଙ୍କ ପାଇଁ?</p>
<p style="text-align: justify; ">ତେବେ ଏଥିପାଇଁ ଆମ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏକ ଗୁରୁଭୂମିକା ନିଭାଇ ପାରନ୍ତା । ଏବେ ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆକୁ ଆମେ ମାନକ ବୋଲି ମାନୁଛେ ସେ ଓଡ଼ିଆ ଆମ ଭାଷାର ପୁରାକାଳର ଭାଷା ସହ କିଛି ତ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ରଖେ । ତା'ର ବାକ୍ୟ ଗଢ଼ଣ ଓ ଶବ୍ଦସମ୍ଭାର ଏବଂ ଦେଶୀୟ କହି ଏକ ସମୟରେ ଫିଙ୍ଗାଯାଇଥିବା ଅନେକ ଶବ୍ଦର ପୁନଃବ୍ୟବହାର କରି ଆଜିର ଖବରକାଗଜ, ରେଡ଼ିଓ-ଟେଲିଭିଜନ ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ରେ ଫେସବୁକ୍, ଉଇକିପିଡ଼ିଆ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୋର୍ଟାଲ ଆଦିରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର କଲେ ତା'ର ପ୍ରଭାବ ସିଧାସଳଖ ସମାଜ ଉପରେ ପଡ଼ନ୍ତା । ହିନ୍ଦୀ କି ବାକି ଭାଷାରୁ କପି ନକରି ଆମର ଅନେକ ସୁଖପାଠ୍ୟ ସାହିତ୍ୟରୁ କାହାଣୀମାନ ଓ ଆମର ନିଆରା ପରିବେଷଣ ଶୈଳୀଟିଏ ତିଆରି କରାଗଲେ ଆଗାମୀ କେଇ ପିଢ଼ିର ମନ ଭିତରେ ଓଡ଼ିଆ ଯେ ବ୍ୟାବହାରିକ ଭାଷାଭାବେ ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଭାଷା, ଏ ଭାବନା ତିଆରି ହୋଇଯାଆନ୍ତା ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଅନେକେ ଆଳ ଦେଖାନ୍ତି ଯେ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବ୍ୟବହାର ଦୁରୂହ । ଅନ୍ତତଃ ୮ବର୍ଷ ଧରି ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟବହାରର ଅନୁଭୂତିରୁ କହିବି ଯେ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଜଗତର ବାକି ଭାଷା ତୁଳନାରେ କୌଣସି ଗୁଣରେ କମ୍ ନୁହେଁ । ତେବେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଓ ମୋବାଇଲରେ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ିବା ଓ ଲେଖିବା ସହିତ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ୱେବସାଇଟ୍ରେ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଅଧିକ ବଢ଼ିନାହିଁ । ପାଖାପାଖି ୧୦-୨୦ଜଣ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ଅବଦାନରେ ୮୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରସଙ୍ଗ ତିଆରି ହୋଇପାରିଲା ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ, ଆମର ଏତେ ଓଡ଼ିଆ ଇଞ୍ଜିନିଅର କ'ଣ ଓଡ଼ିଶାର ପାରମ୍ପରିକ ଖେଳକୁ ନେଇ ମୋବାଇଲ କି କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଗେମ୍, ପିଲାଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଶିଖାଇବା ପାଇଁ ଇଣ୍ଟରାକ୍ଟିଭ ଗେମ ତିଆରନ୍ତେ ନାହିଁ? ଆଜିକାଲି ପିଲାଏ ବହି ପଢ଼ାରୁ ଯେଉଁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି, ଇ-ବୁକ୍ ବା ଡିଜିଟାଲ ବହି ତିଆରିଲେ ସେସବୁ ପିଲାଏ ଭଲ ଭାବେ ପଢ଼ିପାରନ୍ତେ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ଚଉହଦିରୁ ମୁକୁଳି ବେପାର ବଣିଜର ଭାଷା, ଶାସନର ଭାଷା ହେଉ । ଭାଷା ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷାର କେବଳ ଭାଷା ନୁହେଁ ବରଂ ବ୍ୟାବହାରିକ ଭାଷା ହେଲେ ଯାଇ ଲୋକେ ତାକୁ ଅଧିକ କହିବା ଆରମ୍ଭ କରିବେ । ଭାଷାକୁ ନେଇ ହୀନମନ୍ୟତା ସେତେବେଳେ ଦୂର ହେବ ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଆମ ଭାଷାକୁ ଅର୍ଥ ରୋଜଗାରର ଭାଷା କରିପାରିବୁ । ଭାଷା ଯେତେବେଳେ ବିତ୍ତଶାଳୀଙ୍କ ଭାଷା ହୁଏ ସେଥିରେ ଗବେଷଣା ହେବାର ଅଧିକ । ଭାଷା ଯେଉଁଠି ଯେତେବେଶି ସାମାଜିକ, ସେଠି ସେତେ ବ୍ୟାପକ । କେରଳୀମାନେ ମନ୍ଦିରର ପୂଜାରେ ଖାଲି ନୁହେଁ, ଚର୍ଚ୍ଚର ଉପାସନାରେ ଆଉ ମସଜିଦର ଫାଟକରେ ମଧ୍ୟ ମାଲାୟାଲାମର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମଗତ ବିଭେଦ ବାହ୍ୟ ରୂପରେ ଏତେ କମ ଯେ ବେଳେବେଳେ ଜଣାପଡ଼େ ନାହିଁ କିଏ କେଉଁ ଧର୍ମର । ଆମର ଭାଷାର ବ୍ୟବହାର ବେଳେବେଳେ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବହାରରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଧର୍ମଗତ ହୋଇଛି । କଳିଙ୍ଗର ଇତିହାସ କହେ ଏ ଚତୁର ଜାତି ସାଗର ବେଳାର ଲମ୍ବା ବେଳାଭୂଇଁ ଉପକୂଳରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରି କେତେ ଦଶନ୍ଧି ରାଜୁତି କରିଥିଲା, ତା'ର ବଣିକ-ସାଧବ ପୁଅ ମାଛମରାଠାରୁ ପାଟଲୁଗା ବୁଣା ବହୁବିଧ କାମରେ ନିପୁଣ ହୋଇ ନିଜର ଭାଷା, ଚଳଣି ଓ ଜୀବନର ଅନେକ ରଙ୍ଗ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ଦେଶମାନଙ୍କରେ ମାଖିଥିଲେ । ସେ ଭାଷା ବଳବାନ, ଯାହା ବେପାର ଆଉ ଶାସନର ଭାଷା । ସରକାରୀ କାମ ସବୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ହେବା ଆରମ୍ଭ ହେଉ । ଆଗରୁ ଦୁଇଥର ହୋଇ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିବା ଏ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପୁନରାରମ୍ଭ କରାଗଲେ ଅନେକ ସମ୍ଭାବନା ଠିଆ ହୁଅନ୍ତା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ । ଏଥି ସହିତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ନେଇ ଚାକିରି କରିବାପାଇଁ ବି ବାଟ ମିଳିଯାଆନ୍ତା ଯୁବପିଢ଼ିକୁ ।</p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/openness/blog-old/subhashish-panigrahi-october-13-2014-editorial-in-samaja'>https://cis-india.org/openness/blog-old/subhashish-panigrahi-october-13-2014-editorial-in-samaja</a>
</p>
No publisher
subha
Access to Knowledge
Wikimedia
Wikipedia
Odia Wikipedia
Openness
2014-10-13T05:19:44Z
Blog Entry
-
ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଓଡ଼ିଆ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ "ଉଇକିପିଡ଼ିଆ" ବିକାଶ ପାଇଁ ଏକାଠି ହେଲେ ପୁରୀର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ
https://cis-india.org/a2k/blogs/b07b23b4db1fb30b28b47b1fb30b47-b13b21b3cb3fb06-b0fb28b38b3eb07b15b4db32b2ab3fb21b3cb3fb06-b09b07b15b3fb2ab3fb21b3cb3fb06-b2cb3fb15b3eb36-b2ab3eb07b01-b0fb15b3eb20b3f-b39b47b32b47-b2ab41b30b40b30-b1bb3eb24b4db30b1bb3eb24b4db30b40
<b>ସଂସ୍କୃତିର ସହର ପୁରୀରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ତଥା ଓଡ଼ିଆରେ ଅଧିକ ପଠନଯୋଗ୍ୟ ଲେଖାର ବିକାଶ ଲାଗି ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ସମ୍ପାଦନା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ପୁରୀର ୫ଟି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ପାଖାପାଖି ୧୨ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ନିୟମିତ ଭେଟି କର୍ମଶାଳା ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ତଥ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଲେଖାମାନ ତିଆରି ଓ ସମ୍ପାଦନା କରୁଛନ୍ତି । </b>
<p style="text-align: justify;">The article that came May 20 on <a class="external-link" href="http://odia.yourstory.com/read/219505a2a9/-">YourStory Odia</a>, is about WikiTungi Puri and highlights a female editor Adyasha Sahu. WikiTungi Puri is a collective of the Odia Wikimedia community members that are based in the city of Puri.</p>
<hr />
<p style="text-align: justify;">ପୁରୀରେ ଆୟୋଜିତ ଏକ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ କର୍ମଶାଳା ପରେ ସେଠାରେ ଆଗରୁ ଗୁଗୁଲ ଡେଭଲପର୍ସ ଗ୍ରୁପରେ ସକ୍ରିୟ ଥିବା ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ କର୍ମୀମାନେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ଯୋଗ ଦେଇ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ଲେଖିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । କେଇଟା ଦିନ ଭିତରେ ଆଗରୁ ଅବହେଳିତ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟ ଯଥା ମୋବାଇଲ, କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଲେଖା, । ଏହି ୧୨ ଜଣିଆ ଦଳରେ ଥିବା ୪ ଜଣ ଝିଅ ଓଡ଼ିଶା ଓ ଓଡ଼ିଶା ବାହାରର ବିଭିନ୍ନ ଜଣାଶୁଣା ନାରୀଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲେଖାସବୁ ତିଆରିବା ସହିତ ଆଗରୁ ଥିବା ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ ଉନ୍ନତ କରିଆସୁଛନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କ ଅବଦାନ ଫଳରେ ବିଭିନ୍ନ ଜଣାଅଜଣା ବିଷୟରେ ଉପାଦେୟ ଲେଖାସବୁ ପାଠକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲାରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଛି । ଆଗକୁ ଛାତ୍ର, ଶିକ୍ଷକମାନେ ବହି ବାହାରେ ଓଡ଼ିଆରେ କିଛି ପଢ଼ିବାକୁ ଚାହିଁଲେ ଏସବୁ ବ୍ୟବହାରରେ ଲାଗିବ ।</p>
<blockquote style="text-align: justify;">ଏମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଜଣେ ଉଇକିଆଳି ଆଦ୍ଯାଶା କହନ୍ତି, "ମୁଁ ପ୍ରଥମେ ଲେଖିବା ଆରମ୍ଭ କଲାବେଳକୁ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଠାକୁରଙ୍କ ବାବଦରେ ଛୋଟ ଲେଖାଟେ ଥିଲା । ଆଉ ମୋର ତାଙ୍କ ବାବଦରେ ଓଡ଼ିଆରେ କିଛି ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ବି ଇଣ୍ଟରନେଟରେ କିଛି ଖୋଜି ପାଉଲି ନାହିଁ । ତେଣୁ ନିଜେ ଇଂରାଜୀରୁ ଅନୁବାଦ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲି । ନିକଟରେ ଗୋଟେ ପରୀକ୍ଷାରେ ତାଙ୍କ ବିଷୟରେ ପଡ଼ିଥିଲା ଯେ ମୁଁ ମୋର ନିଜ ଲେଖା ଅନୁଭୂତି କେତେ କାମରେ ଆସିଲା ତାହା ଜାଣିଲି", ବଖାଣନ୍ତି ଆଦ୍ୟାଶା ।</blockquote>
<blockquote style="text-align: justify;">ଆଉ ଜଣେ ମହିଳା ଉଇକିଆଳି ଅଲିଭା ସାହୁ କହନ୍ତି, "ମୁଁ କାକଟପୁର କଲେଜରେ ପଢ଼ିଲା ବେଳେ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଉପରେ ଲେଖାଟିଏ ଥିଲା । ସେତେବେଳେ ମୁଁ ଓଡ଼ିଆରେ ବିଶେଷ କିଛି ପଢ଼ିବାକୁ ପାଇନଥିଲି । ଏମିତି ଖୋଜୁଖୋଜୁ ଦିନେ ସେ ବାବଦରେ ଲେଖାଟିଏ ପାଇଲି । ଇଂରାଜୀ ଲେଖା ଆଉ ହିନ୍ଦୀ ଲେଖା ଦୁଇଟିରୁ ମିଶାଇ ଓଡ଼ିଆକୁ ଅନୁବାଦ କଲି ।"</blockquote>
<p style="text-align: justify;">ଅନୁବାଦ ହେଉ କି ମୌଳିକ ଭାବେ ହେଉ, ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାଶିତ ଲେଖାର ଆଧାରରେ ଉଇକିଆଳିମାନେ ତିଆରିଚାଲିଛନ୍ତି ଭଳିକି ଭଳି ନୂଆ ଲେଖା ।</p>
<hr />
<h2>Video <br /> <iframe src="https://www.youtube.com/embed/TeljDyTF4n8" frameborder="0" height="315" width="560"></iframe></h2>
<hr />
<p style="text-align: justify;">ପୁରୀର ଏହି ଉଇକିଆଳିମାନେ ଏକାଠି ହୋଇ ଗଢ଼ିଛନ୍ତି "<a href="https://or.wikipedia.org/s/xyc">ଉଇକିଟୁଙ୍ଗି ପୁରୀ</a>" । ପୁରୀରେ ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କୁ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇବା, ପୁରୀ ସାମନ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ସ୍ୱୟଂଶାସିତ କଲେଜରେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର କରାଇବା, ପୁରୀରେ କର୍ମଶାଳା ଓ ମେଳଣ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ ଶିଖାଇବା ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳ ଓ ଆଗ୍ରହର ବିଷୟ ବାବଦରେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଆଗଭର କରାଇବା ଓ ଓଡ଼ିଆ ଢଗଢମାଳି-ଲୋକକଥା ଆଦିକୁ ଗୋଟେ ସ୍ଥାନରେ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବା ପାଇଁ ଉଇକିକଥା ନାମରେ ଆଉ ଏକ ପ୍ରକଳ୍ପର ବିକାଶ କରାଇବା ହେଉଛି ଏହି ଦଳର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ବାକି ଭାରତୀୟ ଓ ଏସୀୟ ଭାଷା ଭିତରୁ ଓଡ଼ିଆ ଏକ ପୁରୁଣା ଭାଷା ହୋଇ ସୁଦ୍ଧା ଓଡ଼ିଆର ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ବ୍ୟବହାର ଖୁବ ଊଣା । ଯଦିଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ନିୟମିତ ପ୍ରକାଶିତ ଓଡ଼ିଆ ଖବରକାଗଜ ଧୀରେ ଧୀରେ ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଚାଲିଛି ସେସବୁ ଏଯାବତ ଇଉନିକୋଡ଼ରେ ଉପଲବ୍ଦ ହେଉନଥିବାରୁ ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିଲେ ମିଳୁନାହିଁ । ଆଉ ସବୁ କାଗଜର ପୁରୁଣା ଅଭିଲେଖ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉନଥିବାରୁ ଜଣେ ଲୋଡ଼ାପଡ଼ିଲେ ଖବରଟେ ଖୋଜି ପାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏ ଦିଗରେ ପ୍ରକାଶନ ସଂସ୍ଥା, ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଓ ସରକାର ସଭିଏଁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ଯାଇ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଲେଖା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୁଅନ୍ତା । ଏଯାଏ ଗୁଗୁଲର ପ୍ରଧାନ ପୃଷ୍ଠାରେ ଯେ ଓଡ଼ିଆ ଆସୁନାହିଁ ବୋଲି ଅନେକେ ମତ ଦିଅନ୍ତି ତା'ର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଲା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖାର ଘୋର ଅଭାବ । ଏ ଦିଗରେ ଅଣଲାଭକାରୀ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ସମୂହ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ଭୂମିକା ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ଉଇକିପିଡ଼ିଆ (Wikipedia) ୨୦୦୧ରେ ପ୍ରଥମେ ଇଂରାଜୀରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଧୀରେ ଧୀରେ ବାକି ଭାଷାରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ଆନନ୍ଦର ବିଷୟ ଯେ ଓଡ଼ିଆରେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଭାବେ ଅହମୀୟା, ମାଲାୟାଲାମ ଓ ପଞ୍ଜାବୀ ସହିତ ଗଢ଼ାହେଲା । ଅଧୁନା କେବଳ ଇଂରାଜୀ ନୁହେଁ ୨୮୭ରୁ ଅଧିକ ଭାଷାରେ ଉପଲବ୍ଧ ଏହି ଖୋଲା ଅନଲାଇନ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ । ଅନେକେ ଜାଣି କାବା ହେବେ ଯେ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ଲେଖୁଥିବା ସମ୍ପାଦକ ବା ଉଇକିଆଳିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପାଖାପାଖି ୨୫-୩୦ ହେଲେ ହେଁ ଏଥିରେ ଲେଖା ପ୍ରସଙ୍ଗ ସଂଖ୍ୟା ୧୦,୬୦୦ରୁ ଅଧିକ । ପୁରୀର ଉଇକିଆଳିମାନଙ୍କ ଆସିବା ପରେ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିଆଳିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପାଖାପାଖି ଦୁଇଗୁଣା ବଢ଼ିଛି ବୋଲି କହିହେବ ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆରେ ଥିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ <a href="http://or.wikipedia.org/">http://or.wikipedia.org</a> ରେ ପଢ଼ିପାରିବେ । ଏଥିରେ ସଭିଏଁ ଲେଖିପାରିବେ (ଲେଖିବା ବାବଦରେ <a href="http://or.wikipedia.org/wiki/WP:CS">ଦରକାରୀ ସୂଚନା</a>) ।</p>
<p style="text-align: justify;">ଫଟୋ: <a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AD%8D%E0%AD%9F%E0%AC%AC%E0%AC%B9%E0%AC%BE%E0%AC%B0%E0%AC%95%E0%AC%BE%E0%AC%B0%E0%AD%80:Th3snehasish">ସ୍ନେହାଶିଷ ନାୟକ</a> (CC-BY-SA 4.0)</p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/a2k/blogs/b07b23b4db1fb30b28b47b1fb30b47-b13b21b3cb3fb06-b0fb28b38b3eb07b15b4db32b2ab3fb21b3cb3fb06-b09b07b15b3fb2ab3fb21b3cb3fb06-b2cb3fb15b3eb36-b2ab3eb07b01-b0fb15b3eb20b3f-b39b47b32b47-b2ab41b30b40b30-b1bb3eb24b4db30b1bb3eb24b4db30b40'>https://cis-india.org/a2k/blogs/b07b23b4db1fb30b28b47b1fb30b47-b13b21b3cb3fb06-b0fb28b38b3eb07b15b4db32b2ab3fb21b3cb3fb06-b09b07b15b3fb2ab3fb21b3cb3fb06-b2cb3fb15b3eb36-b2ab3eb07b01-b0fb15b3eb20b3f-b39b47b32b47-b2ab41b30b40b30-b1bb3eb24b4db30b1bb3eb24b4db30b40</a>
</p>
No publisher
subha
Video
CIS-A2K
Odia Wikipedia
Access to Knowledge
2016-06-18T16:21:07Z
Blog Entry
-
ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷରସଜ୍ଜା
https://cis-india.org/openness/blog-old/article-on-akruti-unicode-converter-in-samaja
<b>This article was published in the Samaja (Odia newspaper) on July 4, 2014. </b>
<p style="text-align: justify; ">This is an article "ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷରସଜ୍ଜା" published in The Samaja on July 4, 2014 is about the Akruti Sarala - Unicode Odia converter that fellow Wikipedian Manoj Sahukar and myself worked. Akruti is a modified/extended ISCII encoding based font that is used by many users. This converter could convert them to Unicode so the text could not just be searchable on the Internet but could also be used for posting on Facebook, mail, Wikipedia, blogs and other websites. This has been published today in the editorial page.</p>
<p style="text-align: justify; ">Read a scanned version of the published article below:</p>
<table class="listing">
<tbody>
<tr>
<th><img src="https://cis-india.org/home-images/SamajaAkrutiConverter4July2014.png" alt="Samaja Akruti Converter" class="image-inline" title="Samaja Akruti Converter" /></th>
</tr>
</tbody>
</table>
<p style="text-align: justify; ">Read the Samaja paper <a class="external-link" href="http://thesamaja.com/">here</a>.</p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/openness/blog-old/article-on-akruti-unicode-converter-in-samaja'>https://cis-india.org/openness/blog-old/article-on-akruti-unicode-converter-in-samaja</a>
</p>
No publisher
subha
Access to Knowledge
Wikimedia
Wikipedia
Odia Wikipedia
Openness
2014-07-28T06:02:16Z
Blog Entry
-
୭୯ ବର୍ଷରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା: ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଓଡ଼ିଆ ଓ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଏହାର ବ୍ୟବହାର
https://cis-india.org/openness/blog-old/subhashish-panigrahi-article-in-amalekha
<b> This article was published in online Odia magazine "The Amalekha". It covers a brief history of the book digitization initiates in Odia language, problems with access available content in ISCII standard, scope of Unicode content and Open Access, Odia Wikipedia's further use for public and contribution.</b>
<hr />
<p style="text-align: justify; ">ଓଡ଼ିଶା ହେଉଛି ଭାରତର ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟ ଯାହା ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତରେ ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟ ହେଲା । ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା, ଯାହାକୁ ଭିତ୍ତି କରି ଓଡ଼ିଶା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରାଜ୍ୟ ହେଲା ତାହା ନିକଟ ଅତୀତରେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ଲାଭ କରିଛି ନିଜର ୨୦୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବର୍ଷର ଗୌରବଜ୍ଜଳ ଇତିହାସକୁ ଜଗତ ସମ୍ମୁଖରେ ଉନ୍ମୋଚିତ କରି । ତେବେ ଏ ମାନ୍ୟତା ଏକ ଭାଷାଭାଷୀ ମୂଳ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ପାଇଁ କେବଳ ଗୋଟିଏ ବିଶେଷ ସୁଯୋଗ ଆଣିଦିଏ-ତାହା ହେଲା ଭାଷାର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର ୫୦୦ କୋଟିର ଅନୁଦାନ ଯାହା ଭାଷାର ନାନାଦି ସାଧନ ନିର୍ମାଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ତେବେ ଏକ ଭାଷାର ବିକାଶରେ କେଉଁ କେଉଁ ସାଧନ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିଭାଏ ତାହା ଜାଣିବା ନିତାନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଜଗତର ପ୍ରଥମ ପାଞ୍ଚଟି ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ କଥିତ ଭାଷା: ମାଣ୍ଡାରିନ (ଚାଇନିଜ ଭାଷାଗୋଷ୍ଠୀ), ଇଂରାଜୀ, ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ (ହିନ୍ଦୀ, ଉର୍ଦ୍ଦୁ ଆଦି ଭାଷାସମୂହ), ସ୍ପାନିସ ଓ ରୁସିଆନ ଭାଷାମାନଙ୍କ ସହ ଓଡ଼ିଆକୁ ତୁଳନା କଲେ ଆମ ସାମନାରେ ଅନେକ ଅନାଲୋଚିତ ତଥ୍ୟ ଉନ୍ମୁକ୍ତ ହେବ । ଉପରଲିଖିତ ପାଞ୍ଚୋଟିଯାକ ଭାଷା ଭିତରୁ କେଉଁଟି ବି ମୂଳ ଭାଷା ନୁହେଁ, ଅର୍ଥାତ, ଏ ସବୁଯାକ ଭାଷା ଏକ ମୂଳ ଭାଷାରୁ ବାହାରି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାଷା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାଷା ରୂପେ ଆଧୁନିକ ଦୁନିଆରେ ଜଣାଶୁଣା । ଏମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ସବୁଠାରୁ ପୁରାତନ ଭାଷା ମାଣ୍ଡାରିନ ଭାଷାସମୂହର ମୂଳ ତତ୍କାଳୀନ କଳିଙ୍ଗ ବା ସେମାନଙ୍କ ଉଚ୍ଚାରଣରେ "କ୍ଳିଙ୍ଗ" ଭାଷାର ଢାଞ୍ଚାରେ ନିର୍ମିତ ଯାହା ପ୍ରମାଣିତ କରେ ଆମ ସାଧବ ପୁଅମାନେ ଦୂରଦେଶକୁ କେବଳ ଆମର ପାଟଲୁଗା ଆଉ ମସଲା ନେଇଯାଇ ନଥିଲେ, ଆମର ଭାଷା, ଚଳଣି, ଧର୍ମର ଅନେକ ଧାରା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆକୁ ନେଇଯାଇଥିଲେ । ତେବେ ଅନେକ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟ ଅଭିଲେଖର ଅଭାବରେ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇନପାରି ଇତିହାସ ଆଢ଼ୁଆଳରେ ରହିଯାଇଛି । ଓଡ଼ିଆକୁ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଭାଷା ମାନ୍ୟତା ପାଇଁ ବରିଷ୍ଠ ଭାଷାବିଦ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଦେବୀପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଯେଉଁ କମିଟି ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା ସେଥିରେ ପ୍ରମାଣସ୍ୱରୂପ କେତେକ ଅଭିଲେଖର ଉପସ୍ଥାପନା କରାଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ଖାରବେଳଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଖୋଦିତ ଖଣ୍ଡଗିରିର ହାତୀଗୁମ୍ଫା ଶିଳାଲେଖକୁ ବାଦଦେଲେ ଆଉ କିଛି ପୁରୁଣା ଲେଖ ମିଳିପାରିଲା ନାହିଁ । ତେବେ ଭାଷାଟିଏ ଜଣାଶୁଣା ହେବା ପାଇଁ ଯେ ଏହା ପୁରାତନ ହେବା ଜରୁରୀ ନୁହେଁ ତାହା ଓଡ଼ିଆ ସହିତ ପୃଥିବୀର ୫ଟି ଭାଷାକୁ ତୁଳନା କଲେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼େ । ତେବେ କିଭଳି ଭାବେ ଭାଷା ବିଶ୍ୱସାରା ବ୍ୟାପେ, ଏହା ଚିନ୍ତା କରିବାର ବେଳ ଆସିଛି ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଭାଷାଟିଏ ସମୃଦ୍ଧ ହୁଏ ବ୍ୟବହାରରୁ । ଯେଉଁ ଭାଷା ସାଧାରଣ ଜୀବନ ସହ ଯେତେ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ସେ ଭାଷା ସେତେ ଅଧିକ ପ୍ରବହମାନ । ଭାଷା ବ୍ୟାପେ ଲିଖନ ଓ ପଠନରୁ । ଜଗତର ସମସ୍ତ ଜଣାଶୁଣା ଭାଷାର ସାହିତ୍ୟ କେବଳ ସେହି ଭାଷାଭାଷୀ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ନଥାଏ, ତାହା ଅନୁଦିତ ହୋଇ ବିଶ୍ୱସାହିତ୍ୟ ସମାଜରେ ପଠିତ ହୁଏ । ସରଳ ଭାଷାରେ କହିଲେ ଯେତେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ, ଓଡ଼ିଶାର କଥା ବିଶ୍ୱର ବାକି ଭାଷାମାନଙ୍କରେ ଲିଖିତ ହେବ ଓଡ଼ିଆ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ସେତେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିବ । ଭାଷାର ନିଅଁ ଦମ୍ଭିଲା ହୁଏ ସରକାରୀ ପ୍ରୋତ୍ସାହନରୁ । ଯେଉଁ ସମୟରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ସରକାରୀଭାବେ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା, ଇଂରାଜୀରେ ସରକାରୀ ନଥିପତ୍ରରେ କାମ କରିବା ଉପରେ ଜୋର ଦିଆଯାଉଥିଲା ସେହି ଏକା ସମୟରେ ବଙ୍ଗଳାଦେଶରେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାକୁ ସରକାରୀ କଳରେ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରି, ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପ୍ରାଣବଳି ଦେଇଥିଲେ ଅନେକ ଭାଷା ପ୍ରେମୀ ଯାହାଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ଇଉନେସ୍କୋ ଫେବ୍ରୁଆରି ୧୫କୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ଭାବେ ପାଳନ କରେ । ଯେଉଁ ଭାଷା ଯେତେ ସହଜରେ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିପାରେ ସେ ଭାଷା ସେତେ ଅଧିକ ପଠିତ ହୁଏ । ଏ ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ପଦଃକ୍ଷେପ ଭିତରୁ ଜଣେ ସାଧାରଣ ପାଠକ ଓ ଲେଖକର ହାତରେ ପ୍ରଥମ ଓ ତୃତୀୟଟି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ରହିଛି । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଅଧିକ ବହିପତ୍ର ପଢ଼ିବା, ତାହାକୁ ଅନ୍ୟଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିବା, ନିଜ ଅଞ୍ଚଳର, ଗୋଷ୍ଠୀର ଅନେକ ନିଆରା ପରମ୍ପରା, ଲୋକସାହିତ୍ୟକୁ ବିଶ୍ୱର ବାକି ଭାଷାରେ ଲେଖି ଜ୍ଞାନର ବିତରଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଅନେକ ଅନାଲୋଚିତ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ପାଠକର ଆଗ୍ରହ ବଢ଼େ । ଏହା ପରୋକ୍ଷରେ ସାହିତ୍ୟ, ଭାଷା, ପରମ୍ପରା ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବିକାଶର ପଥ ପ୍ରସାରଣ କରେ । ଭାବନ୍ତୁ, ଯଦି ଭାଷାଟିଏକୁ ଛିଡ଼ା କରାଇବା ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ କରୁଥିବା ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ଭିତରୁ ଇଂରାଜୀରେ ବଙ୍ଗର ଜନଜୀବନ ଉପରେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଟିଏ ବାହାରି ନଥାନ୍ତା ତାହେଲେ ଆଜି ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା ବିଶ୍ୱର ସପ୍ତମ କଥିତ ଭାଷା ଭାବେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥାନ୍ତା କି?</p>
<h3>ପୁରୁଣା ବହିର ଅଭିଲେଖ:</h3>
<p style="text-align: justify; ">୧୮୧୧ ରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୧୯୫୦ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶିତ ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ବହି ପୁରୁଣା କାଗଜ, ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣା ଅଭାବରୁ ନଷ୍ଟ ହେଇଯାଉଥିବା ଲକ୍ଷ କରି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ସୃଜନିକା ଦ୍ୱାରା ସେସବୁ ବହିର ଡିଜିଟାଲ ସଂସ୍କରଣ ତିଆରି କାମ କିଛି ବର୍ଷ ତଳେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏଯାବତ ପାଖାପାଖି ୭୪୦ ଖଣ୍ଡ ଓଡ଼ିଆ ବହି, ପତ୍ରପତ୍ରିକା ଆଦି ଡିଜିଟାଲ ରୂପରେ ଉପଲବ୍ଧ ଯାହା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଇତିହାସରେ ଏଯାବତ ସର୍ବାଧିକ । ନ୍ୟାସନାଲ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଟେକନେଲୋଜି (NIT), ରାଉରକେଲା ସହଯୋଗରେ ସୃଜନିକା ବହିସବୁକୁ ସ୍କାନ କରି ପରେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀମାନଙ୍କ ସହାୟତାରେ ପିଡ଼ିଏଫ ଫର୍ମାଟରେ ଏହି ବହି ଓ ପାଣ୍ଡୁଲିପି ଆଦିର ଡିଜିଟାଲ ଅଭିଲେଖ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି । ଅଧୁନା oaob.nitrkl.ac.in ରେ ୨୪୦ ଖଣ୍ଡ ବହି ଡାଉନଲୋଡ଼ ପାଇଁ ଖୋଲାରେ ବିତରଣ ହେଉଥିବା ବେଳେ ବାକି ବହି ସୃଜନିକା ଦ୍ୱାରା ସିଡ଼ି/ଡିଭିଡ଼ି/ପେନଡ୍ରାଇଭରେ ମିଳୁଛି । ଏହି ବହି ଭିତରେ ରହିଛି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷ, ୧୮୧୧ରୁ ୧୯୪୨ ଭିତରେ ସଂକଳିତ ପାଖାପାଖି ୨୬ ଗୋଟି ଅଭିଧାନ, ୧୮୫୦ରୁ ୧୯୫୦ ଭିତରର ୧୦୦ ବର୍ଷରେ ଛପାଯାଇଥିବା ଅନେକ ବିଜ୍ଞାନ, ସାହିତ୍ୟ, ଇତିହାସ ଓ ଗବେଷଣାଧର୍ମୀ ବହି । ୬୧ଟି ପତ୍ରିକା ଓ ୧୪ଟି ତତ୍କାଳୀନ ଖବରକାଗଜରୁ ପାଖାପାଖି ୧,୨୦,୦୦୦ ପୃଷ୍ଠା ଡିଜିଟାଲ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂରକ୍ଷିତ କରାଯାଇପାରିଛି । ନିକଟ ଅତୀତରେ ସଂସ୍କୃତି ବିଭାଗ ତରଫରୁ ପୁରାତନ ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ବହିର ଡିଜିଟାଲ ସଂସ୍କରଣ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି । ତେବେ କି କି ବହିର ଡିଜିଟାଲ ରୂପ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ କରାଯାଉଛି ତାହା ଅଗୋଚରରେ ରହିଛି । ୨୦୦୪ ପରଠାରୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ଉତ୍କଳ ପ୍ରସଙ୍ଗ (ଓଡ଼ିଆରେ) ଓ Orissa Review (ଇଂରାଜୀରେ) http://orissa.gov.in/e-magazine/utkalprasanga/utkalprasanga.htm ୱେବସାଇଟରେ ଉପଲବ୍ଧ ଯେଉଁଥିରେ ଓଡ଼ିଶା ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଅନେକ ଗବେଷଣା ସମ୍ବଳିତ ରଚନା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । orissabigyanacademy.nic.in ୱେବସାଇଟରେ ଅନେକ ଉପାଦେୟ ଓଡ଼ିଆ ବିଜ୍ଞାନ ଲେଖା, ବିଶେଷ କରି ବିଜ୍ଞାନ ଦିଗନ୍ତ ପତ୍ରିକାର ସଂଖ୍ୟାସବୁ ଉପଲବ୍ଧ ଯାହା ପଢ଼ାଯାଇପାରିବ । ପ୍ରମୁଖ ଓଡ଼ିଆ ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକାମାନଙ୍କର ୱେବସାଇଟରେ ଖବର ଓ ଲେଖାସବୁ ରହିଛି ଯାହା ଭିତରୁ କିଛି ଆର୍କାଇଭ ହୋଇଛି ଆଉ କିଛି ହୋଇନାହିଁ । ତେବେ ଉପରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ସମସ୍ତ ବହି କେବଳ ପଢ଼ିହେବ । ତାହା ନାଁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରି ଖୋଜିହେବ ନାଁ ଲେଖାକୁ ପୁନବ୍ୟବହାର କରିହେବ ।</p>
<h3>ଓଡ଼ିଆରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଟାଇପ କରିବା:</h3>
<p style="text-align: justify; ">ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ପ୍ରଥମ ଛାପାକଳରୁ ଛପା ହେବା ପରଠାରୁ ଆଜିଯାଏ ହୁଏତ ଅସଂଖ୍ୟ ବହି ଛପାଯାଇଥିବ । ତେବେ ସେସବୁକୁ ଖୋଜିବସିଲେ ସହଜରେ ମିଳିବ କି? ଏଠାରେ ଆଉ ଏକ ବିରାଟ ଛିଡ଼ାହୁଏ ଆମ ଆଗରେ, ଯାହା ହେଲା ସହଜଲବ୍ଧ ଅଭିଲେଖ ବା ଆର୍କାଇଭ । ଯଦି ମୋତେ ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ କାବ୍ୟର ଏକ ପଙ୍କ୍ତି ପଢ଼ିବାର ଅଛି ତାହେଲେ ମୁଁ ଜୟଦେବଙ୍କ ଲିଖିତ ବିରଳ ତାଳପତ୍ର ପୋଥିଟି ଖୋଜିବି କି? ମୁଁ ପ୍ରଥମେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜିବସିବି ଲାଇବ୍ରେରି ଯିବା ଆଗରୁ । ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ମଣିଷର ବହି ସହ ସମ୍ବନ୍ଧ ଯେତେ ଘୁଞ୍ଚି ଘୁଞ୍ଚି ଯାଉଛି ଇଣ୍ଟରନେଟ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ସେତେ ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଯାଉଛି । ତେବେ ନୂତନ-ପୁରାତନ ବହିର ସବୁ ପାଠ ଯଦି ସହଜରେ ମିଳିପାରନ୍ତା ତେବେ ପାଠକଟିଏ ଯେତେବେଳେ ଯାହା ଚାହିଁବ ତାହା ପଢ଼ିପାରିବ । ଯେଉଁ ଭାଷାରେ ଏ ସାଧନ ଯେତେ ଅଧିକ ସେ ଭାଷା ପାଠକ ତିଆରି କରିବାରେ ସେତେ ସଫଳ । ଏ ବିଷୟରେ ଭାବିଲେ ଆମ ମନରେ ଯେଉଁ ପ୍ରଥମ ଭାଷାଟି ଉଙ୍କିମାରେ ତାହା ହେଲା ଇଂରାଜୀ । ଆମେ ଓଡ଼ିଆ ବା ଓଡ଼ିଶା ବିଷୟରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ କିଛି ଖୋଜିବା ବେଳେ ଯାହା ଗୁଗଲରେ ଟାଇପ କରୁ ସେ ବି ହେଉଛି ଇଂରାଜୀ ଭାଷା । ତେବେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରି ଓଡ଼ିଆରେ ପଢ଼ିବାରେ ଓ ଲେଖିବାରେ ବାଟ ବି ଖୋଲିଛି ତାହା ଉଣା ଅଧିକେ ଅନେକେ ଜାଣି ନଥିବେ । ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ୱିକୃତୀପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଭାଷା କମ୍ପ୍ୟୁଟରରରେ ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଜିର ସମୟରେ ଅଧିକାଂଶ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ମାଇକ୍ରୋସଫ୍ଟ ଉଇଣ୍ଡୋଜର ଅପରେଟିଙ୍ଗ ସିଷ୍ଟମ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି । ଉଇଣ୍ଡୋଜ ଭିସ୍ତା ନାମକ ଅପରେଟିଙ୍ଗ ସିଷ୍ଟମର ସସ୍କରଣ ଆସିବା ଯାଏଁ ଓଡ଼ିଆରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଲେଖାପଢ଼ା ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରୁନଥଲା । ତେବେ ଭିସ୍ତା ପରଠାରୁ ଏହି ଅସୁବିଧା ଆପାତତଃ ଦୂର ହେଲା । ଆଜିର ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଅପରେଟିଙ୍ଗ ସିଷ୍ଟମ ଯଥା: ମାଇକ୍ରୋସଫ୍ଟ ଉଇଣ୍ଡୋଜ, ଲିନକ୍ସ ଓ ଆପଲ ମ୍ୟାକ ଆଦିରେ ଓଡ଼ିଆରେ ପଢ଼ିବା ଓ ଲେଖିବାରେ ବିଶେଷ କିଛି ଅସୁବିଧା ପ୍ରାୟ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଯଦି ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷର ଚିହ୍ନୁଥିବା ଯେକୌଣସି କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବ୍ୟବହାରକାରୀକୁ କେହି ପଚାରନ୍ତି ଓଡ଼ିଆରେ କିଛି ଟାଇପ କରି ଲେଖିବା ନିମନ୍ତେ, ୧୦୦ରୁ ଜଣେ କି ଦୁଇଜଣ ନିଜର କ୍ଷମତା ପ୍ରକାଶ କରିବେ କି ସେ ସନ୍ଦେହର କଥା । ଏହାର ମୂଳ କାରଣ ହେଲା ସ୍କ୍ୁଲ, କଲେଜ ପଢ଼ାରେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପିଙ୍ଗ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ କିଛି ତାଲିମ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ପାଇନଥାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆରେ ଯେ ଲେଖିହେବ ଓ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଏହାକୁ ଇଂରାଜୀ ଭଳି ସହଜରେ ବ୍ୟବହାର କରିହେବ ଏହା ଅନେକଙ୍କୁ ଆକାଶ କଇଆଁ ଭଳି ଲାଗିବ । ତେବେ ଏହା ଶତକଡ଼ା ଶହେ ସମ୍ବବ । ତେବେ ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରି ଲେଖିବାରେ ଯେଉଁ ମୂଳ ପ୍ରତିବନ୍ଧକଟି ଅଛି ତାହା ହେଲେ ନାନାଦି ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ । କେବଳ ବିରାଡ଼ିକୁ ଦେଖି ପଛକୁ ଗାଡ଼ି ନେବା ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ନୁହେଁ, ଭାଷାଶିକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ନକଲି ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ଅଛି । ତା ଭିତରୁ ପ୍ରଥମଟି ହେଲା ଅନେକେ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖିବା କଥା ଆସିଲେ ଭାବି ବସନ୍ତି ଛାପାଖାନାରେ ଛପା ହେଉଥିବା ବହି ବାବଦରେ । ଆଜି ଡିଜିଟାଲ ପ୍ରକାଶନ (ଡିଟିପି)ର ବହୁଳତା ଆଗକାଳର ବିଶାଳକାୟ ଛାପାକଳ ସବୁକୁ ଅତୀତକୁ ଠେଲିଦେଇଛି । କିନ୍ତୁ ଆଜି ବି ଆମର ଛପା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ସଫ୍ଟ୍ୱାରଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଲେଖାରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ଫଣ୍ଟ ବା କମ୍ପ୍ୟୁଟରର ଅକ୍ଷରସଜାଣି ମାନଧାତା ଅମଳର । ନବେ ଦଶକର ଶେଷ ଆଡ଼କୁ ଯେଉଁ ISCII (Indian Script Code for Information Interchange) ନାମକ ମାନକର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା କିଛି ବର୍ଷ ପରେ ଇଉନିକୋଡ଼ ନାମକ ନୂଆ ମାନକ ତାକୁ ଆଜି ବି ଦୂରେଇପାରିନାହିଁ । ଫଳତଃ ଆଜିଯାଏ ଓଡ଼ିଆରେ ଡିଟିପି କରାଯାଇଥିବା ପାଖାପାଖି ସମସ୍ତ ଲେଖା ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ନା ଖୋଜିହେବ ନା ଆଉ କାହା ସଙ୍ଗେ ବାଣ୍ଟି କରିହେବ । କେଇ ଦଶନ୍ଧି ତଳେ ଆପଣଙ୍କ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଓଡ଼ିଆ ଫଣ୍ଟ ନ ଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷର ବଦଳରେ ଯେଉଁ ଚାରିକୋଣିଆ ଘର ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଥିଲା ଓଡ଼ିଆ ଡିଟିପିରେ ଆଜି ବି ଯେଉଁ ଫଣ୍ଟ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ସେ ସେଇ ଏକା ଫଳ ଦେବ । ଭାଷାର ବିକାଶରେ ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ବିଶେଷ ଜରୁରୀ ଯାହା ଗତାନୁଗତିକ ଏହି ପ୍ରଚଳିତ ଟାଇପିଙ୍ଗକୁ ଦୂରକୁ ଫିଙ୍ଗିଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଦୁଃଖର ବିଷୟ ଆମର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଖବରକାଗଜଙ୍କର ପ୍ରକାଶନ ଏହି ସବୁ ISCII ଫଣ୍ଟରେ ଲେଖାହୋଇଥିବାରୁ ସେସବୁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଖୋଜାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।</p>
<h3>ଇଉନିକୋଡ଼ ମାଧ୍ୟମ (Unicode standards):</h3>
<p style="text-align: justify; ">ଇଉନିକୋଡ଼ ଏକ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀକ ମାନକ ଯାହା ଏକ ଭାଷାକୁ ଅନ୍ୟ ଭାଷାର ସମକକ୍ଷ କରାଇଥାଏ ଓ ଏହା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏଥିରେ ଲେଖାଥିବା ଲେଖାକୁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ସହଜରେ ଖୋଜିହୁଏ, କପି କରି ବାକିମାନଙ୍କ ସହ ବିତରଣ କରିହୁଏ ଆଉ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କଥା ହେଲା ଏହା ପାଇଁ କୌଣସି ଫଣ୍ଟ ଇନଷ୍ଟଲ କରିବାକୁ ପଡ଼େନାହିଁ । ଓଡ଼ିଆରେ ବି ଇଉନିକୋଡ଼ର ବିକାଶ ହୋଇଛି । ହେଲେ ଆମର ଖବରକାଗଜ ସମେତ ବାକି ସମସ୍ତ ଛାପାଖାନା ଆଜିଯାଏ ପୁରୁଣା ISCII ମାନକରେ କରାଯାଏ । ତେବେ ଛାପାଖାନାସବୁ ଯେ ଇଉନିକୋଡ଼ର ଉପଯୋଗୀତା ବୁଝିନାହାନ୍ତି ବା ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କରିନାହାନ୍ତି କିମ୍ବା ନିଜର ଗତାନୁଗତିକ ଧାରାରୁ ବାହାରି କିଛି ଅଲଗା କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ନୁହଁନ୍ତି ତାହା ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ ନୂଆ କିଛି ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପଛଘୁଞ୍ଚା ଦେଉଛନ୍ତି । କିଛି ମାସ ତଳେ ସ୍କାଇବସ (Scribus) ସଫ୍ଟ୍ୱାର ବ୍ୟବହାର କରି ତେଲୁଗୁ ଖବରକାଗଜ "ପ୍ରଜାଶକ୍ତି" ଇଉନିକୋଡ଼ ଫଣ୍ଟରେ ଖବରକାଗଜ ଛପାଇ ଇତିହାସ ତିଆରି କଲା । ଓଡ଼ିଆରେ ବି ଏହା ଅସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ତେବେ ଆମ ପାଖରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା ବହିଗୁଡ଼ିକ ଯେତେବେଳ ଯାଏଁ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଉପଲବ୍ଧ ନ କରାଯାଇଛି ସେଯାଏଁ କେହି ସେସବୁକୁ ଲାଇବ୍ରେରି ନ ଯାଇ ପଢ଼ିପାରିବେ ନାହିଁ । ଆଜିର ତାରିଖରେ ୨୫-୩୦ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ ପ୍ରାୟ ଓଡ଼ିଆ ହୁଏତ ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷର ଚିହ୍ନିବାକୁ ବି ହୁଡ଼ିବେ । ଭାଷା କେବଳ ଗପ-କବିତା ରଚନା ଓ ଉପାଧୀ-ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦାନରେ ସମୃଦ୍ଧ ହୁଏ ନାହିଁ । ଯଦି ଆମ ଭାଷାର ବଡ଼ବଡ଼ୁଆମାନେ ଭାଷାକୁ ସାଧାରଣ ଜୀବନରେ ବ୍ୟବହାର ନ କରିଥାନ୍ତେ ତାହେଲେ ଆମେ ଆଜି ନିଜକୁ ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ଏକ ରାଜ୍ୟ ଭାବରେ ପରିଚୟ ଦେଉନଥାନ୍ତୁ । ଆଉ ମଧୁବାବୁ-ଫକୀରମୋହନ-ଗଙ୍ଗାଧର-ରାଧାନାଥ ପ୍ରମୁଖ ନିଜ ସମୟଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଆଗରେ ଚାଲୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଲେଖା ଆଜି ମାନକ ଲେଖାର ମୂଳଦୁଆ ଗଢ଼ିଛି । ଆଜି ଆମେ ଯଦି ଆମ ସମୟର ସମତାଳରେ ନ ଚାଲି ଅପ୍ରଚଳିତ ଟେକନୋଲୋଜିକୁ ଆପଣାଇ ପୃଷ୍ଠା ପରେ ପୃଷ୍ଠା ରଚନା କରିଚାଲିବା ତାହା ଭବିଷ୍ୟତର ପିଢ଼ି ନିମନ୍ତେ ଉପଯୋଗୀ ହେବ ତ? ଆମେ ସମସ୍ତେ ଯଦି ଆମ ଚାରିପାଖର ଘଟଣାବଳୀକୁ ଟିକେ ନିରେଖି ଦେଖିବା ତାହେଲେ ଅନେକ ବିଷୟ ଫର୍ଚା ହୋଇ ଦିଶିବ । ସମଭାବରେ ଦେଖିଲେ ଯେତେବେଳେ ଭାଷାର ପାଠକ ସଂଖ୍ୟା କମି କମି ଯାଉଛି ସେତେବେଳେ ଆଉ କିଛି ବହି ଛପାଇ, କିଛି କମିଟି ତିଆରି କରିବା ଠାରୁ ସ୍କୁଲ, କଲେଜ ସ୍ତରରେ ଓଡ଼ିଆ ଶିକ୍ଷାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରି ପିଲାଙ୍କୁ କମ୍ପ୍ୟୁଟର, ମଜା ମଜା ଖେଳ ଆଦି ମାଧ୍ୟମରେ ଓଡ଼ିଆ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ନିତାନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଓଡ଼ିଆ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଭାଷା ମାନ୍ୟତା ପାଇବା ପରେ ଯେଉଁ ୫୦୦ କୋଟି ଅର୍ଥ ଭାଷାର ବିକାଶରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବା ନିମନ୍ତେ ଯୋଜନା ହେଉଛି ଏଥିରେ ଓଡ଼ିଆରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ପଦଃକ୍ଷେପ ହେବା ଉଚିତ । ଆମ ଭାଷାରେ ଏଯାବତ ଲେଖାଯାଇଥିବା ଅନେକ ପୋଥିପୁସ୍ତକ ଅଭିଲେଖାଗାରରେ ଧୀରେ ଧୀରେ କୀଟଙ୍କ ଦାଉରୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଉଛି । ସେସବୁକୁ ସ୍କାନ କରି ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ମାଗଣାରେ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇଲେ ତାହା ଅନେକଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ପିପାସା ମେଣ୍ଟାଇବ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଲେଖାଥିବା ପୃଥିବୀର ସର୍ବାଧିକ ତାଳପତ୍ର ପୋଥି ଅଛି (ଯାହା ୨୦,୦୦୦ ରୁ ଅଧିକ) । ଏଥିରେ ଅନେକ ମୁଖ୍ୟତଃ ରାଜ୍ୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟରେ ରଖାଯାଇଛି ଆଉ କିଛି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମାଲିକାନାରେ ରହିଛି । ଏହି ସବୁ ପୋଥିର ଲେଖାକୁ ମଧ୍ୟ ସର୍ବସାଧାରଣରେ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାର ମାନସିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।</p>
<h3>ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ: କପିରାଇଟ ନଥିବା ଏକ ଜ୍ଞାନକୋଷ, ଯହିଁରେ ସମସ୍ତେ ଲେଖିପାରିବେ</h3>
<p style="text-align: justify; ">ଏକ ଭାଷାର ଚଳନ୍ତି ଇତିହାସ ହେଲା ଜ୍ଞାନକୋଷ ବା ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ ଯେଉଁଥିରେ ଜଗତର ସମସ୍ତ ଜ୍ଞାନ ସାଇତାହୋଇ ରହିଥାଏ । ଗୋପାଳ ପ୍ରହରାଜ ଓ ବିନୋଦ କାନୁନଗୋଙ୍କ ପରେ ବିଶେଷ କିଛି ଉଦ୍ୟମ ଓଡ଼ିଆରେ ଜ୍ଞାନକୋଷ ଲିଖନ ପାଇଁ ହୋଇପାରିନଥିଲା । ଆଧୁନିକ ପାଠକଙ୍କ ଇଣ୍ଟରନେଟର ଜ୍ଞାନ ଆହରଣର ଭବିଷ୍ୟତକୁ ଆଖିରେ ରଖି ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ୨୦୦୨ରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଭାବରେ । ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ or.wikipedia.org ରେ ଉପଲବ୍ଧ । ଧରାବନ୍ଧା ହାତଗଣତି ସଂକଳକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହାର ସମ୍ପାଦନା ନ କରି ଏଥିରେ ସମସ୍ତ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଯୋଡ଼ିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ଆରମ୍ଭ । ଏଯାବତ ୫୩୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଏଥିରେ ଲେଖାହୋଇସାରିଛି । ତେବେ ଅଧିକ ଉତ୍ସାହୀ ଲେଖକଙ୍କ ଯୋଗଦାନରେ ଏହି ଭଳି ସାମୁହିକ ଉଦ୍ୟମ ଫଳବତୀ ହୋଇପାରିବ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ପାଠକ, ସାହିତ୍ୟାନୁରାଗୀ, ଭାଷା ଗବେଷକ, ଭାଷାର କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ବିକାଶ କରୁଥିବା ବିଜ୍ଞାନୀ ଏକ ମଞ୍ଚରେ ଆଲୋଚନା କରି ଭାଷାର ବିଭିନ୍ନ ସାଧନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରିଲେ ଓଡ଼ିଆର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଭାଷା ମାନ୍ୟତା ସଫଳ ହେବ । ଯୁବଶକ୍ତିକୁ ବିନିଯୋଗ କରି ଭାଷାର ବିକାଶରେ ମୁଖ୍ୟ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କରାଯାଇପାରିବ । ପାଠକର ଆବଶ୍ୟକତା ଜାଣି ପାଠର ମାଧ୍ୟମ ବଦଳାଇପାରିଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ନିଶ୍ଚିତ ଜଗତର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା ଭାଷା ଭିତରୁ ଏକ ହେବ ।</p>
<h3>ଅଧିକ ପଠନ:</h3>
<p>୧. ପୁରୁଣା ଓଡ଼ିଆ ବହି ଡିଜିଟାଲ ରୂପରେ: oaob.nitrkl.ac.in</p>
<p>୨. ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ, ଏକ ଖୋଲା ଜ୍ଞାନକୋଷ: or.wikipedia.org</p>
<p>୩. ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବା ଉପରେ ଶିକ୍ଷଣ: or.wikipedia.org/wiki/Help:Typing</p>
<p>୪. ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ସାଧନ (ମାଇକ୍ରୋସଫ୍ଟ ଉଇଣ୍ଡୋଜ ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ନିମନ୍ତେ): bhashaindia.com/ilit/Oriya.aspx</p>
<p>୫. ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କ ଭାଷାକୋଷ: http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/praharaj (ଡାଉନଲୋଡ଼ ନିମନ୍ତେ bitly.com/bhashakosha ଦେଖନ୍ତୁ)</p>
<p style="text-align: justify; ">ଲେଖକ ପରିଚୟ: ଶୁଭାଶିଷ ପାଣିଗ୍ରାହୀ ଓଡ଼ିଆ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ କାମକରୁଥିବା ଜଣେ ଗବେଷକ । ସେ ଅଧୁନା ବେଙ୍ଗାଳୁରୁସ୍ଥିତ ସେଣ୍ଟର ଫର ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏଣ୍ଡ ସୋସାଇଟିର ଆକସେସ-ଟୁ-ନଲେଜ ପ୍ରୋଗ୍ରାମର ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ଅଫିସର ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । ଓଡ଼ିଶାରେ କିଟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, କଳିଙ୍ଗ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ସୋସିଆଲ ସାଇନ୍ସେସ (କିସ), ଭାରତୀୟ ଜନସଂଚାର ସଂସ୍ଥାନ, ଢେଙ୍କାନାଳ (IIMC) ଆଦି ଅନେକ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ସେ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ଗବେଷଣା କରୁଛନ୍ତି । ଭାରତ ଓ ବିଦେଶରେ ସେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଭାରତୀୟ ଭାଷାର ବିକାଶ ଉପରେ ଅନେକ କର୍ମଶାଳା ଓ ଆଲୋଚନାଚକ୍ରରେ ଭାଗ ନେଇ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଭାଷାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । subhashish@cis-india.org ରେ ତାଙ୍କ ସହ ଇ-ମେଲରେ ଯୋଗାଯୋଗ କରିପାରିବେ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">Read the article published in Amalekha <a class="external-link" href="http://issuu.com/amalekha/docs/amalekha_vol_1">here</a></p>
<hr />
<p><iframe frameborder="0" height="371" src="http://e.issuu.com/embed.html#9259025/7346264" width="525"></iframe></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/openness/blog-old/subhashish-panigrahi-article-in-amalekha'>https://cis-india.org/openness/blog-old/subhashish-panigrahi-article-in-amalekha</a>
</p>
No publisher
subha
Access to Knowledge
Wikimedia
Wikipedia
Odia Wikipedia
Openness
2014-05-06T05:18:21Z
Blog Entry
-
ଆଦିବାସୀ ଭାଷାର ଉନ୍ନତିକଳ୍ପେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ
https://cis-india.org/news/odishan-january-12-2014-coverage-on-odia-wikipedia
<b>Subhashish Panigrahi is quoted in this article published by Odishan.com on January 12, 2014.</b>
<p style="text-align: justify; ">ଗତକାଲି ଭୁବନେଶ୍ବରସ୍ଥିତ କଳିଙ୍ଗ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ସୋସିଆଲ ସାଇନ୍ସେସ (କିସ) ପରିସରରେ କିଟ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟ ସହିତ ବେଙ୍ଗାଳୁରୁର ସେଣ୍ଟର ଅଫ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏଣ୍ଡ ସୋସାଇଟି-ଆକ୍ସେସ ଟୁ ନଲେଜ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ଏକ ମେମୋରାଣ୍ଡମ ଅଫ ଅଣ୍ଡରଷ୍ଟାଣ୍ଡିଂ (ଏମ ଓ ୟୁ)ରେ ଦସ୍ତଖତ କରିଛନ୍ତି । କିସଠାରେ ଆଦିବାସୀ ପିଲା ଓ ଅଧ୍ୟାପକମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧି କରିବା ତଥା ଆଦିବାସୀ ଭାଷାରେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ନୂଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମମାନ ଆରମ୍ଭ କରାଯିବ । ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କର ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତି, କଳା ଓ ଜନଜୀବନର ଅନେକ ଉପାଦେୟ ବିଷୟ ଆଜି ବି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଗୋଚରରେ ରହିଛି ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଏହି ବିବିଧ ବିଷୟରେ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ, ଗବେଷକ ଓ ମାନବବିଦମାନେ ଅଧିକ ଗବେଷଣା ପାଇଁ ଏହି ମିଳିତ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ବିଶ୍ବର ଏକ ନୂଆ ଯୁଗର ଆରମ୍ଭ କରିବ ବୋଲି ଏହାକୁ ଉଦଘାଟନ କରି କିସ ଓ କିଟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଡଃ ଅଚ୍ୟୁତ ସାମନ୍ତ କହିଛନ୍ତି । ଏଥିରେ ଯୋଗଦେଇ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏଣ୍ଡ ସୋସାଇଟି-ଆକ୍ସେସ ଟୁ ନଲେଜ ପ୍ରୋଗ୍ରାମର ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ଅଫିସର ତଥା ଏହି ଦୀର୍ଘସୂଚୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଥିବା ଶୁଭାଶିଷ ପାଣିଗ୍ରାହୀ ଏହା ଆଦିବାସୀଙ୍କର ଜୀବନକୁ ବିଶ୍ବସ୍ତରରେ ପରିଚିତ କରାଇବ ତଥା ଆଦିବାସୀ ଭାଷାସମୂହର ନଥିକରଣରେ ସହାୟକ ହେବ ବୋଲି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ଉତ୍ସବରେ କିଟ ତରଫରୁ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରାର ଡଃ ସସ୍ମିତା ସାମନ୍ତ, କିସ ତରଫରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟକାନ୍ତ ମହାନ୍ତି ଓ ସେଣ୍ଟର ଅଫ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏଣ୍ଡ ସୋସାଇଟି ତରଫରୁ ଟି ବିଷ୍ଣୁବର୍ଦ୍ଧନ ଏହି ମିଳିତ ଏମ ଓ ୟୁରେ ଔପଚାରିକ ଭାବେ ଦସ୍ତଖତ କରିଥିଲେ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଆଗାମୀ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ନିମନ୍ତେ କିଟ ଓ କିସରେ ବହୁବିଧ କର୍ମଶାଳା ଓ ସଚେତନାମୂଳକ ଆଲୋଚନାଚକ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଇଣ୍ଟରନେଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ନଥିକରଣ ଓ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଭଳି ମୁକ୍ତ ଜ୍ଞାନକୋଷରେ ପ୍ରସଙ୍ଗମାନ ଲେଖି ଓ ସମ୍ପାଦନା କରି ନିଜ ଜ୍ଞାନର ବିକାଶ କରିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ମୁକ୍ତଜ୍ଞାନ ବିତରଣ କରିପାରିବେ । ଏଥିସହିତ ବିଶ୍ବର ବାକି ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଥିବା ଅନେକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଓ ଗବେଷକମାନଙ୍କ ସହ ଭାଗନେଇ ନୂତନ ଦିଗନ୍ତମାନ ଉନ୍ମୋଚନ କରିପାରିବେ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଯାହା ୨୦୧୧ ମସିହା ପରଠାରୁ ଅନେକ ସମ୍ପାଦକଙ୍କ ଦ୍ବାରା ସମ୍ପାଦନା ହେବାକୁ ଲାଗିଲା, ଏବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଉପଲବ୍ଧ ବିଶାଳତମ ଅନଲାଇନ ଜ୍ଞାନକୋଷ ଓ or.wikipedia ରେ ସମସ୍ତେ ଏହାକୁ ପଢ଼ିପାରିବେ ତଥା ଏଥିରେ ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ଯୋଡ଼ି ଏଥିରେ ଥିବା ପ୍ରସଙ୍ଗସବୁକୁ ଅଧିକ ତଥ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ କରିପାରିବେ । ଏଠାରେ ଥିବା ଆଦିବାସୀ ପିଲାମାନେ ନିଜେ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଭଳି ଏକ ବିଶ୍ବସ୍ତରୀୟ ଜ୍ଞାନକୋଷରେ ଜ୍ଞାନଦାନ ଓ ଗ୍ରହଣ କରି ବାକିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନେକ ସହଜ ଶିକ୍ଷଣ ତିଆରି କରିପାରିବେ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରଖନ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ସକ୍ରିୟତମ ସଦସ୍ୟ ଶିତିକଣ୍ଠ ଦାଶ । ବୃତ୍ତିରେ ଇଞ୍ଜିନିୟର ହୋଇ ଯଦି ନିଜେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପାଠପଢ଼ାର ସାଧନକ୍ଷେତ୍ର ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ କିଟର ଛାତ୍ରମାନେ ଉନ୍ନତ କରିପାରିବେ ବୋଲି କହନ୍ତି ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ଆଉଜଣେ ସ୍ବେଚ୍ଛାସେବୀ ସଦସ୍ୟ ଜ୍ଞାନରଞ୍ଜନ ସାହୁ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">ଆଗାମୀ କିଛିମାସ ଭିତରେ କିସଠାରେ ଅନେକ ପୁସ୍ତକ, ଜର୍ଣ୍ଣାଲ, ଅନଲାଇନ ଗବେଷଣା ନଥିଆଦି ଅଣାଯାଇ ଏକ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ କରାଯିବ । ଏହା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ତଥା ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣର ସୁବିଧା ଯୋଗାଇବ । ଏହି ପରୋକ୍ଷରେ ଅଧିକ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ପରୋକ୍ଷରେ ସ୍ବାଭାଲମ୍ବୀ କରାଇବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ସେମାନଙ୍କୁ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ମାଧ୍ୟମରେ ଜଗତସାରା ଲୁକ୍କାୟିତ ଜ୍ଞାନର ବିତରଣରେ ସହାୟକ ହେବ । ଏହି ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରର ପରଖ କିଟ ତଥା ଅନେକ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ଏହିପରି ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ବାଟ କଢ଼ାଇବ ।</p>
<p style="text-align: justify; ">Click to read the original published by <a class="external-link" href="http://odishan.com/?p=10860">Odishan.com here</a></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/news/odishan-january-12-2014-coverage-on-odia-wikipedia'>https://cis-india.org/news/odishan-january-12-2014-coverage-on-odia-wikipedia</a>
</p>
No publisher
praskrishna
Access to Knowledge
Wikimedia
Wikipedia
Odia Wikipedia
Openness
2014-02-03T10:43:58Z
News Item
-
ଆମ ହାତେ ଆମ କୋଡ୍ ଲେଖିବା
https://cis-india.org/a2k/blogs/samaja-september-17-2016-subhashish-panigrahi-let-us-write-our-code-in-our-own-hands
<b>I authored a column on writing our code in our own hands for the editorial of Odia-language daily the "Samaja". The piece is about the philosophy of software freedom and how free and open source software is making a significant difference in our lives. I have also shared a little bit about how anyone can celebrate the Software Freedom Day today by contributing to and sharing about to FOSS.
</b>
<p><img src="https://cis-india.org/home-images/Samaja2016September17.jpg/@@images/dbc8b6d5-3e4c-4e01-b176-70340cfd768e.jpeg" alt="Samaja" class="image-inline" title="Samaja" /></p>
<p>
For more details visit <a href='https://cis-india.org/a2k/blogs/samaja-september-17-2016-subhashish-panigrahi-let-us-write-our-code-in-our-own-hands'>https://cis-india.org/a2k/blogs/samaja-september-17-2016-subhashish-panigrahi-let-us-write-our-code-in-our-own-hands</a>
</p>
No publisher
subha
CIS-A2K
Odia Wikipedia
Access to Knowledge
2016-09-17T16:04:12Z
Blog Entry